Για την αθλιότητα της ψυχολογίας

(πρωτοδημοσιεύθηκε στο φυλλάδιο «να πάρουμε πίσω τις χαμένες νύχτες μας από τα τόσα φώτα» τον Οκτώβρη του 2005)


«αυτό που συνθλίβει τους ανθρώπους είναι η ντουλάπα»
(Β. Ροζάνοφ, ρώσος μηδενιστής, 1856-1919)
«ΕΙΜΑΣΤΕ ΤΡΕΛΛΟΙ ΚΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΙ» (Αθήνα 1985, Χημείο)


Δεν τρέφουμε αυταπάτες σχετικά με τις επιστήμες και την ταξικότητά τους. Η διάκριση υγιούς κι αρρώστου ατόμου [αταβισμός του δίπολου καλού (χρήσιμου)- κακού (βλαβερού)] είναι μια βολική δικαιολογία. Ολόκληρη η θάλασσα του θετικισμού δεν μπορεί να ξεπλύνει το αίμα των εγκλημάτων που έχουν γίνει εις βάρος των κοινωνικά αποκλεισμένων, στο όνομα πάντοτε της (σιχαμερής ιδεολογίας της) προόδου και του κοινού καλού. Δεν είναι τυχαίο που φορέας κάθε κακού θεωρείται το προλεταριάτο. Είναι αυτό άλλωστε, που γαμιέται στη δουλειά (αποκτώντας και κληρονομώντας τις ανάλογες ασθένειες, από θρομβώσεις μέχρι καρκίνους…), και που εκτονώνει την ένταση μιας ζωής μισθωτής σκλαβιάς, καταπίεσης και μιζέριας, με συχνά αυτοκαταστροφικούς τρόπους. Εδώ προκύπτει κι ο ρόλος της ιατρικής γενικότερα, στην ανακούφιση της ασθένειας ώστε το άτομο να καταστεί πάλι παραγωγικό- χρήσιμο για την κυρίαρχη τάξη. Με ελάχιστη απόκλιση, παρόμοιο ρόλο παίζουν όλες οι συναφείς επιστήμες. Η ξεφτίλα της ψυχολογίας, όμως, πάει πολύ παραπέρα. Περνά από τον Γκέμπελς, μαικήνα της «ψυχολογίας της μάζας» και ταυτόχρονα υπουργό του Χίτλερ, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και την πλύση εγκεφάλου, για να περάσει στο πλευρό της δημοκρατίας, με τον αγγλοσαξονικό μπεχαβιορισμό, για να φτάσει στον καπιταλισμό των ημερών μας, με το βιομηχανικό marketing και τα προτρεπτικά ερεθίσματα κατανάλωσης προϊόντων. Παράλληλα, υπηρέτησε αποτελεσματικά την κάθε εξουσία στην καταδυνάστευση των «εσωτερικών εχθρών» της. Από τα γερμανικά λευκά κελιά που εγκαινίασαν οι αγωνιστές της RAF, ως τα ψυχιατρεία- κολαστήρια, όπου «σωφρονίζονται» χιλιάδες προλετάριοι που δεν μπόρεσαν ή δε θέλησαν να προσαρμοστούν στην ορθολογικότητα του καπιταλισμού, την κατ εξοχήν παράνοια! Ο απεγκλωβισμός τους απ’ τα ψυχιατρικά κελιά δεν αρκεί. Το εξωτερικό περιβάλλον είναι το ίδιο εχθρικό. Η οδύνη της ταξινόμησης των ανθρώπων, της τοποθέτησής τους σε ασφυκτικούς κοινωνικούς ρόλους, όπως τα ράφια της ντουλάπας, παίρνει τέλος μόνο με το γκρέμισμα της ντουλάπας. Κι αυτό σημαίνει πως η ‘επανάσταση είναι θεραπευτική’…