Η προλεταριακή εξέγερση εναντίον του μουντιάλ και η χρεοκοπία της αριστερής διαχείρισης του καπιταλισμού

Οι μπάτσοι, ως μαντρόσκυλα της αστικής τάξης, δέχονται τα χάδια του βραζιλιάνικου προλεταριάτου

Από το πρώτο τεύχος της πολιτικής επιθεώρησης ΜΟΛΟΤ

Η προλεταριακή εξέγερση εναντίον του μουντιάλ και η χρεοκοπία της αριστερής διαχείρισης του καπιταλισμού

9 Ιουλίου 2014. Η εθνική Βραζιλίας δέχεται ταπεινωτική ήττα με 7-1 από τη Γερμανία. Οπαδοί της Σελεσάο κατεβαίνουν στους δρόμους, συγκρούονται με τις δυνάμεις καταστολής, τραυματίζουν έναν έφιππο αστυνομικό, λεηλατούν μαγαζιά και σουπερμάρκετ, πυρπολούν λεωφορεία και καίνε τη βραζιλιάνικη σημαία. Η μιντιακή διαχείριση των γεγονότων για ακόμα μια φορά τείνει προς την αβλαβή ερμηνεία των ταραχών: για όλα φταίει η απογοήτευση απ’ τη συντριπτική ήττα. Οι εικόνες των συγκρούσεων και των καταστροφών, όμως, δεν είναι η εξαίρεση για τη Βραζιλία. Εδώ κι ενάμιση περίπου χρόνο η χώρα βιώνει μια κατάσταση διαρκούς προλεταριακής εξέγερσης ενάντια στην αριστερή κυβέρνηση του Partido dos Trabalhadores (PT- Κόμμα Των Εργατών). Μια εξέγερση ενάντια στην κυβέρνηση- πρότυπο για τους εν Ελλάδι επίδοξους διαχειριστές της αριστεράς του κεφαλαίου...

Οι σαλτιμπαγκισμοί του ΣΥΡΙΖΑ (μέρος πρώτο)  

Ήταν 17 Δεκέμβρη του 2012, όταν ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Αλέξης Τσίπρας εβρισκόμενος στη Βραζιλία δήλωνε για την κυβέρνηση της Ντίλμα Ρούσεφ: «Κατάφερε πριν 10 χρόνια να παραλάβει μια χώρα στα πρόθυρα μια μεγάλης κοινωνικής κρίσης, που έχει οδηγηθεί από την εφαρμογή ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών, και να την οδηγήσει σε μια συντεταγμένη, κοινωνικά δίκαιη έξοδο από την κρίση με αναδιανομή του πλούτου, αντιμετώπιση της ακραίας φτώχειας και μια προσπάθεια παραγωγικής ανασυγκρότησης με επιμονή στις αναπτυξιακές πολιτικές». Λίγες μέρες πριν, σχολιάζοντας την επικείμενη επίσκεψή του στην Αργεντινή και τη Βραζιλία, δήλωνε: «Θα επισκεφθούμε δυο χώρες- μέλη της G20, τις οποίες κατέστρεψαν και χρεοκόπησαν οι ομοϊδεάτες του κ. Σαμαρά, τις οποίες ανέστησαν αριστερές και προοδευτικές κυβερνήσεις που αγνόησαν το νεοφιλελεύθερο μονόδρομο. Λαοί που πέταξαν από πάνω τους τα νεοφιλελεύθερα δόγματα και βαδίζουν το δρόμο της ανάπτυξης και της αξιοπρέπειας».

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της κουστωδίας του ΣΥΡΙΖΑ (στην οποία συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι Ν. Χουντής, Γ. Δραγασάκης και Κ. Ήσυχος- κρατήστε αυτό το όνομα στη μνήμη σας...), τα ηγετικά στελέχη των εκφραστών ενός “διαφορετικού μείγματος πολιτικής” είχαν στενές επαφές με τις πολιτικές ηγεσίες “νευραλγικών” υπουργείων, όπως αυτά της Άμυνας, των Εξωτερικών και των Οικονομικών, με απώτερο σκοπό να εξασφαλιστεί η συνεργασία της βραζιλιάνικης αστικής τάξης με μια ενδεχόμενη αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα. Στις δημόσιες και υπόγειες συμφωνίες οι δυο πλευρές συμπεριλάβανε ακόμα και τη συνεργασία στις μπίζνες της αμυντικής βιομηχανίας, στο ιδιαίτερα κερδοφόρο και μιζοφόρο εμπόριο όπλων!

Εν μέσω αμοιβαίας εξουσιολειχίας, ο Αλέξης Τσίπρας συναντήθηκε και με στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βραζιλίας, το οποίο συμμετέχει ενεργά στην κυβέρνηση Ρούσεφ, σε αντίθεση με το αντιπολιτευόμενο βραζιλιάνικο Κομμουνιστικό Κόμμα. Ας μην ξεχνάμε πως το ΚΚΒ κατέχει το υπουργείο αθλητισμού με τον Άλντο Ρεμπέλο κι έχει παίξει έναν ειδικό ρόλο τόσο στην αριστερή μπίζνα του μουντιάλ, όσο και στη βίαιη καταστολή της προλεταριακής εξέγερσης. 

Η πρώην μαρξίστρια αντάρτισσα Nτίλμα Ρούσεφ, που φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τη στρατιωτική δικτατορία το 1970, για να μετατραπεί σε ορντινάτζα του κεφαλαίου στα γεράματα, σε μια κίνηση αβροφροσύνης και συμβολικής στήριξης, πρότεινε στο Αλέξη Τσίπρα να παραβρεθούν μαζί στον τελικό του μουντιάλ. Εν τω μεταξύ, όμως, τα πράγματα αλλάξανε κάπως. Με μια -κατά τα ειωθότα του- μεγαλοπρεπή κωλοτούμπα ο ΣΥΡΙΖΑ δήλωσε τη στήριξή του στους εξεγερμένους, ασκώντας κριτική στη βραζιλιάνικη κυβέρνηση. Αλλά, θα εξετάσουμε παρακάτω σε τι εξυπηρετούν οι οπορτουνιστικές κυβιστήσεις του ΣΥΡΙΖΑ...

Η ιδιαίτερη θέση της Βραζιλίας στον παγκόσμιο καπιταλιστικό καταμερισμό

Ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας και εμβληματική μορφή της αριστεράς του κεφαλαίου Λούλα ντα Σίλβα, δήλωνε κατά τη συνάντησή του με τον Τσίπρα: «Σε περίοδο κρίσης, η λέξη κλειδί δεν είναι δημοσιονομική προσαρμογή. Εδώ στη Βραζιλία η λέξη κλειδί ήταν η οικονομική ανάπτυξη μαζί με το εμπόριο, μαζί με τις επενδύσεις, μαζί με τις θέσεις εργασίας, μαζί με την κατανάλωση και γι αυτό η Βραζιλία έχει ανέβει από τη δέκατη στην έκτη θέση στην παγκόσμια οικονομία».

Τι κρύβεται, όμως, πίσω από αυτήν την εξωραϊσμένη εικόνα για οικονομική ανάπτυξη με “άλλο μείγμα πολιτικής” και δήθεν φιλολαϊκό πρόσημο; Η λεγόμενη “παραγωγική ανασυγκρότηση” δεν είναι τίποτε άλλο παρά το πλασάρισμα με ευνοϊκότερους όρους του βραζιλιάνικου κεφαλαίου στον παγκόσμιο καπιταλιστικό συσχετισμό δυνάμεων και στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό. Οι κυβερνήσεις της σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης του PT, που ξεκίνησαν με την εκλογή του Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα τον Οχτώβρη του 2002, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να συνεχίζουν τη βασική οικονομική πολιτική του νεοφιλελεύθερου προκατόχου τους Ενρίκε Καρντόσο. Η συμμετοχή στους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς (ΔΝΤ, G20, Συμβούλιο ασφάλειας του ΟΗΕ) όχι μόνο δεν ανακόπηκε, αλλά αντιθέτως ενισχύθηκε, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο η Βραζιλία να τεθεί επικεφαλής των στρατιωτικών δυνάμεων κατοχής στην Αϊτή το 2003, σε αγαστή συνεργασία με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία. Υπό την ηγεσία του PT, η Βραζιλία υπήρξε ιδρυτικό  μέλος του κλαμπ των λεγόμενων αναδυόμενων καπιταλιστικών οικονομιών που ιδρύθηκε το 2009, που είναι γνωστό με την ονομασία BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και το 2010 προσχώρησε στο κλαμπ και η Νότια Αφρική) και αντιστοιχεί στο 45% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 25% των εδαφών του πλανήτη και το 25% της παγκόσμιας οικονομίας.  Ταυτόχρονα διατηρεί ενισχυμένη παρουσία και σε μια σειρά από διακρατικούς λατινοαμερικάνικους οργανισμούς, όπως είναι η MERCOSUR (Κοινή Αγορά του Νότου), η αγορά της οποίας ελέγχεται κατά 70% από βραζιλιάνικα κεφάλαια.

Αυτή η ραγδαία ανοδική πορεία της βραζιλιάνικης οικονομίας και η ιλιγγιώδης, για κάποια χρόνια, καπιταλιστική ανάπτυξη που έφερε τη χώρα από τη 10η στην 6η θέση της παγκόσμιας οικονομίας, βασίστηκε ως ένα βαθμό και στην επιδοματική πολιτική της κυβέρνησης, που σε συνδυασμό με την ενσωμάτωση του συνδικαλιστικού κινήματος εξασφάλισε μια σχετική κοινωνική ειρήνη, που όμως γρήγορα αποδείχθηκε στηρίχθηκε σε πήλινα πόδια. Γιατί η πολιτική της “παραγωγικής ανασυγκρότησης” απλώς μετατόπισε το ξέσπασμα της κρίσης στο χρόνο, αφού δεν άγγιξε ούτε κατά διάνοια τη ρίζα της κρίσης: την ίδια την ύπαρξη του ταξικού-εκμεταλλευτικού συστήματος, τη σχέση εκμετάλλευσης κεφαλαίου- μισθωτής εργασίας. Παρά την εντυπωσιακή οικονομική ανάπτυξη –ή μάλλον εξ’ αιτίας αυτής- οι κραυγαλέες κοινωνικές ανισότητες οξύνθηκαν: το 2010 το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού της χώρας συγκέντρωνε στα χέρια του το 42,5% του συνολικού εθνικού εισοδήματος (40 φορές περισσότερο από το φτωχότερο 10%), ενώ το 5% των πλουτοκρατών κατείχαν εισόδημα μεγαλύτερο από τον μισό πληθυσμό της Βραζιλίας. 

Το 2011 ο όγκος των εξαγωγών αυξήθηκε κατά 245% (250,3 δις δολάρια) και ταυτόχρονα η εισροή ξένων επενδυτικών και αποθεματικών κεφαλαίων ξεπέρασε τα 350 δις δολάρια. Ο όγκος πωλήσεων των 100 μεγαλύτερων επιχειρηματικών ομίλων το 2010 αντιστοιχούσε στο 56% του ΑΕΠ, ενώ οι 20 μεγαλύτεροι όμιλοι σημείωσαν πωλήσεις που αντιστοιχεί στο 35% του ΑΕΠ (και αντίστοιχα οι 10 όμιλοι στο 25%). Κανένας οικονομικός τομέας δεν ξεφεύγει από τον καλπάζοντα έλεγχο ενός κλειστού κλαμπ καπιταλιστικών ομίλων, από τη βιομηχανία και την εξόρυξη μέχρι τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τις υπηρεσίες. Μια χούφτα εταιρειών, όπως η Petrobras, η μεταλλουργική Vale do Rio Dose, η αεροναυπηγική Empraer και η τράπεζα Unibanco  μέσα σε λίγα χρόνια, διατηρώντας προνομιακές σχέσεις με την κυβέρνηση του PT, μετατράπηκαν σε παγκόσμιας εμβέλειας επιχειρηματικοί κολοσσοί. Χαρακτηριστικό δείγμα “διαπλεκόμενων συμφερόντων”, όπως τα λέμε εδώ στην Ελλάδα, είναι οι σχέσεις του PT με την κατασκευαστική εταιρεία Odebrecht. Η εν λόγω εταιρεία δείχνει μια εντυπωσιακή προσαρμοστικότητα σε κάθε καθεστώς διαχείρισης του κεφαλαίου, μιας και διατηρούσε άριστες σχέσεις τόσο με τη στρατιωτική δικτατορία, κατά την περίοδο του 1964-1985, όσο και με τις αριστερές κυβερνήσεις από το 2002/3 μέχρι σήμερα. Η Odebrecht έχει αναλάβει να χτίσει τέσσερα νέα στάδια για τις ανάγκες του μουντιάλ, ενώ συμμετέχει σε κοινοπραξίες εταιρειών για την κατασκευή άλλων δυο σταδίων. Μέσω του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων οι κρατικοδίαιτοι καπιταλιστές της Odebrecht έχουν εξασφαλίσει για τις τσέπες τους κατασκευαστικά έργα ύψους 30 δις δολαρίων. Οι  σχέσεις στοργής φυσικά είναι αμοιβαίες, μιας και η Odebrecht είναι από τους βασικότερους χρηματοδότες της κυβερνώσας αριστεράς του PT. Με το αζημίωτο βέβαια, μιας και για κάθε ρεάλ δωρεάς αντιστοιχούν σε κρατικά συμβόλαια 14-39 ρεάλ ανταπόδοσης...

Η εργατική τάξη πάει στον βραζιλιάνικο “παράδεισο”...

Σε αντίθεση μ’ αυτήν την εικόνα τιτάνιας οικονομικής ανάπτυξης, η εξαθλίωση του βραζιλιάνικου προλεταριάτου διαρκώς αυξάνεται, καθώς η εξαθλίωση αυτή είναι και η απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η επιδοματική πολιτική του PT, που το έκανε δημοφιλές για κάποια χρόνια στα φτωχότερα λαϊκά στρώματα, αποδεικνύεται πλέον ασπιρίνη για τον καρκίνο. Η σχετική και απόλυτη εξαθλίωση χαρακτηρίζουν αυτή τη στιγμή τη θέση του βραζιλιάνικου προλεταριάτου. Ας δούμε λοιπόν στην πράξη την “παραγωγική ανασυγκρότηση προς όφελος του λαού”:

- 55 εκατομμύρια άνθρωποι (το 31% του πληθυσμού της χώρας) ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, με λιγότερο από 1 δολάριο τη μέρα. Το πρόγραμμα ανθρωπίνων οικισμών του ΟΗΕ (UN habitat) ανεβάζει τον αριθμό των υποσιτιζόμενων στα 60 εκ, αρκετοί εκ των οποίων ζουν σε συνθήκες απόλυτης μιζέριας. Σύμφωνα με το ημικρατικό Ινστιτούτο Γεωγραφίας και Στατιστικής (IBGE) τον Σεπτέμβρη του 2011 ζούσαν σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης 8.054.000 άνθρωποι, ενώ άλλες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό σε 16-23 εκ. Σύμφωνα με το Διεθνές Ταμείο για την Αγροτική Ανάπτυξη (IFAD), το 55% του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές ζει κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας, την ίδια ώρα που η γεωργική παραγωγή της χώρας έχει τη δυνατότητα όχι μονάχα να τροφοδοτήσει επαρκώς την εσωτερική αγορά, αλλά και να αποτελεί έναν από τους βασικότερους εξαγωγείς αγροτικών αγαθών σε παγκόσμιο επίπεδο.

- Σχεδόν 12 εκ άτομα (πάνω από το 6% του συνολικού πληθυσμού της χώρας) ζούνε σε φαβέλες και αυτοσχέδιες παραγκουπόλεις χωρίς τις στοιχειώδεις υλικές υποδομές που να εξασφαλίζουν ένα μίνιμουμ αξιοπρεπούς διαβίωσης. Το στεγαστικό έλλειμμα επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο με τη διαδικασία των βίαιων εξώσεων με σκοπό τη χρήση γης για τα μουντιαλικά και ολυμπιακά έργα. Σύμφωνα με την “Λαϊκή Επιτροπή για το παγκόσμιο κύπελλο και τους ολυμπιακούς αγώνες”, περίπου 250.000 άνθρωποι ξεσπιτώθηκαν με ανεπαρκή (ή και καθόλου) αποζημίωση, καθιστώντας χιλιάδες ανθρώπους de facto άστεγους. Εκατοντάδες οικογένειες εκτοπίστηκαν μέχρι και 30 χλμ μακριά από τα σπίτια τους, σε ανέτοιμα παραπήγματα. Μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2013 εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους 19.220 οικογένειες και ελάχιστες απ’ αυτές εξασφάλισαν ένα αμελητέο επίδομα κατοικίας. Αλλά και οι ιθαγενείς πληθυσμοί δε γλίτωσαν, αφού παρά την  δυναμική αντίσταση που προέβαλλαν, εκδιώχθηκαν από τη γη τους για να χτιστεί το Μουσείο της Ολυμπιακής Επιτροπής.

- Σχεδόν 2 εκατομμύρια άνθρωποι είναι άστεγοι, οι οποίοι πέρα από την ακραία φτώχεια αντιμετώπισαν και τις αστυνομικές επιχειρήσεις για τον “εξωραϊσμό” των αστικών κέντρων, εν όψει του μουντιάλ. Άστεγοι μαζεύονταν κυριολεκτικά σα σκουπίδια από το δρόμο, για να μη δοθεί κακή εικόνα στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, ενώ οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα μίλησαν ακόμα και για “κοινωνική εκκαθάριση”. Σύμφωνα με την ισπανική εφημερίδα El Pais από τις αρχές του 2012 μέχρι τον Απρίλη του ’13 σκοτώθηκαν 195 άστεγοι, πολλοί εκ των οποίων κάηκαν ζωντανοί. 

- Η ψαλίδα ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους διαρκώς ανοίγει, δημιουργώντας τεράστιες κοινωνικές ανισότητες: το 2009 το 5% των πλουσιότερων βραζιλιάνων κατείχε το 30,3% του τεράστιου ΑΕΠ της χώρας (σχεδόν 2,5 τρις δολάρια), ενώ αντίστοιχα το φτωχότερο 50% κατείχε μόλις το 17%

- Στις συνθήκες εργασίας κυριαρχεί η εντατικοποίηση, η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και η επισφάλεια, ενώ η κυριακάτικη αργία έχει καταργηθεί στην πράξη για μεγάλο κομμάτι των εργαζομένων. Η αριστερή κυβέρνηση προχωρά σε νεοφιλελεύθερα μέτρα ιδιωτικοποιήσεων των υποδομών της χώρας (λιμάνια, αυτοκινητόδρομοι, πετρελαϊκές πηγές, αεροδρόμια κλπ) και ενισχύει διαρκώς το κεφάλαιο είτε με δημόσιο χρήμα είτε με φοροαπαλλαγές.

- Ο βασικός μισθός είναι μόλις 234 ευρώ, ενώ πάνω από 18 εκ εργαζόμενοι λαμβάνουν τον κατώτερο μισθό (και αρκετοί ούτε καν αυτόν). Παρ’ ότι η αστική τάξη της χώρας έχει από τα υψηλότερα ποσοστά κερδοφορίας στο βιομηχανικό κόσμο, οι μισθοί είναι από τους χαμηλότερους και βρίσκονται σε αβυσσαλέα αντίθεση με τους ρυθμούς ανάπτυξης της τελευταίας δεκαετίας. Όπως γράφει κι ένας έλληνας εργαζόμενος στο Μπέλο Οριζόντε: «Στην Βραζιλία ο βασικός μισθός είναι 234 ευρώ. Το εισιτήριο του λεωφορείου είναι 1 ευρώ και το ρημάδι έρχεται όποτε γουστάρει. Κάποιος που ζει στο Μπέλο Οριζόντε κερδίζοντας βασικό μισθό, μένει τουλάχιστον 15 χιλιόμετρα από την δουλειά του και θέλει δύο λεωφορεία και μιάμιση ώρα για να φτάσει εκεί όταν δεν έχει κίνηση. Και όταν μιλάμε για κίνηση, μιλάμε για χάος. Στο Σάο Πάολο για παράδειγμα κάθε μέρα έχουμε ουρές 70 χιλιομέτρων στις ώρες αιχμής. Εκεί συναντιούνται ο φτωχός με τον πλούσιο. Ο φτωχός στο λεωφορείο και πλούσιος στην αμαξάρα του με τα φιμέ τζάμια». Κι ενώ ο βασικός μισθός είναι εμφανώς ανεπαρκής, οι τιμές των εισιτηρίων για τον αγώνα Βραζιλίας- Χιλής κυμαίνονταν από 50 έως 200 δολάρια, ενώ οι “οικονομικές” θέσεις αποτελούσαν μόνο το 5% του σταδίου. Όπως αναφέρει κι ο Γκάρντιαν, οι δρόμοι και τα γήπεδα είναι γεμάτα με λευκούς, ενώ οι μαύροι γύρω από τα γήπεδα είναι μονάχα μικροπωλητές και προσωπικό ασφάλειας, πράγμα που καταδεικνύει και το δομικό ρατσισμό του βραζιλιάνικου καπιταλισμού.

- Παρά τη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη της τελευταίας δεκαετίας, η Βραζιλία μπαίνει κι αυτή σε έναν κύκλο κρίσης, αφού το πρώτο τρίμηνο του 14 σημείωσε αναιμική ανάπτυξη 0,6% και το δεύτερο τρίμηνο μπήκε σε ύφεση, ενώ η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής προκαλεί και μια συνακόλουθη αύξηση της εφεδρικής στρατιάς των ανέργων. Ταυτόχρονα, ο υψηλός πληθωρισμός, που σύμφωνα με τις κρατικές πηγές φτάνει στο 6,5%, ροκανίζει περεταίρω τα ήδη ανεπαρκή εισοδήματα των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων, καθώς οι τιμές των βασικών αγαθών και τροφίμων όπως το ρύζι, τα λαχανικά και το κοτόπουλο έχουν αυξηθεί από 20% μέχρι 100% και οι τιμές των ενοικίων έχουν διπλασιαστεί.

- Η αστυνομία με πρόσχημα τον υποτιθέμενο “πόλεμο ενάντια στα ναρκωτικά” έχει κηρύξει κανονικό πόλεμο ενάντια στους φτωχούς στις φαβέλες, με διαρκείς στρατιωτικού τύπου εισβολές. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία 2 χιλιάδες άτομα σκοτώνονται κάθε χρόνο εξ αιτίας της υπέρμετρης χρήσης βίας από τις στρατιωτικο-αστυνομικές κατασταλτικές δυνάμεις. Άλλωστε πολλές από τις συγκρούσεις και τις ταραχές που ξέσπασαν τον τελευταίο χρόνο είχαν ως αφορμή “εξωδικαστικές εκτελέσεις” σε φαβέλες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της εκτέλεσης του 26χρονου χορευτή Ντάγκλας Ραφαέλ ντα Σίλβα, τον Απρίλη του ’14, κατά τη διάρκεια αστυνομικής επιχείρησης σε φαβέλα δίπλα στην τουριστική περιοχή Κόπα Καμπάνα. Οι μπάτσοι αρχικά προσπάθησαν να καλύψουν τη δολοφονία, λέγοντας πως ο ντα Σίλβα πέθανε από μια απλή πτώση. Όπως αποδείχθηκε αργότερα, ο ντα Σίλβα πυροβολήθηκε πισώπλατα από τους μπάτσους, αφού πρώτα κακοποιήθηκε σωματικά, γεγονός που προκάλεσε ταραχές στην Κόπα Καμπάνα και στις γειτονικές φαβέλες, κατά τη διάρκεια των οποίων η αστυνομία εκτέλεσε με μια σφαίρα στο κεφάλι τον Έντισον ντε Σίλβα ντος Σάντος, έναν 27χρονο με νοητική υστέρηση. Σε ένα ακόμα ανάλογο περιστατικό, ένας νεαρός εργάτης κάτοικος της φαβέλας Ροσίνια, ο Αμαρίλλο Ντίας ντε Σόουζα, βασανίστηκε μέχρι θανάτου από μπράβους του αστυνομικού διοικητή της γειτονιάς, οι οποίοι έριξαν το πτώμα του στη ζούγκλα. Ταραχές πυροδοτήθηκαν και από τη δημοσίευση ενός βίντεο που έδειχνε τρεις αξιωματικούς της αστυνομίας να σέρνουν με το αυτοκίνητό τους το σώμα μιας εργάτριας μητέρας τεσσάρων παιδιών, κατοίκου της φαβέλας Congonha, η οποία τελικά πέθανε μετά τα βασανιστήρια...

Στιγμές ταξικού πολέμου στην ανέμελη χώρα της σάμπα...

«Αυτήν ακριβώς τη στιγμή γύρω στους διακόσιες χιλιάδες βραζιλιάνους σε οχτώ μεγαλουπόλεις βρίσκονται στους δρόμους και διαδηλώνουν για τα δικαιώματά τους. Δεν τους νοιάζει το Μουντιάλ, δεν πίνουν καφέ και σίγουρα δεν χορεύουν σάμπα». Ένας διαδηλωτής

Πριν από 11 περίπου χρόνια , τον Μάρτιο του 2003, η κολοσσιαία καπιταλιστική επιχείρηση FIFA ανέθεσε τη διεξαγωγή του μουντιάλ του ’14 στη Βραζιλία, ακολουθώντας έτσι κατά γράμμα την τακτική της ανάθεσης τα τελευταία χρόνια των μεγάλων αθλητικών δραστηριοτήτων στις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες, με τα φθηνά εργατικά χέρια, τις συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα, τον αυταρχισμό και τις παρθένες αγορές. Εκ πρώτης όψεως, η επιλογή της FIFA για την ανάθεση του παγκοσμίου κυπέλλου στην πιο ποδοσφαιρόφιλη χώρα του πλανήτη μοιάζει σοφή. Το ίδιο πίστευε και η Ντίλμα Ρούσεφ, που δήλωνε γεμάτη έπαρση και εθνική αυτοπεποίθηση: «Είμαστε ανίκητη χώρα. Θα δείξουμε την ποιότητα που μπορεί να παράσχει η Βραζιλία στο κύπελλο συνομοσπονδιών, στο παγκόσμιο κύπελλο και στους ολυμπιακούς αγώνες του 2016». Λογάριασαν, όμως, χωρίς την πραγματική ατμομηχανή της ποδοσφαιρικής βιομηχανίας, το βραζιλιάνικο προλεταριάτο...

Αφορμή για το ξέσπασμα της προλεταριακής εξέγερσης εναντίον του μουντιάλ στάθηκε μια μικρή σχετικά αύξηση στα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς τον Ιούνη του 2013, γεγονός που πυροδότησε βίαιες διαδηλώσεις με εντυπωσιακή μαζικότητα και ακόμα πιο εντυπωσιακή γεωγραφική εξάπλωση σε δεκάδες πόλεις της βραζιλιάνικης επικράτειας. Οι διαδηλωτές για πολλές μέρες συγκρούστηκαν με την αστυνομία και προχώρησαν σε εμπρηστικές επιθέσεις σε αυτοκίνητα και λεωφορεία. Στην πρωτεύουσα Μπραζίλια 5000 εξεγερμένοι αφού διέσπασαν τον αστυνομικό κλοιό κατέλαβαν το λόμπι και τη στέγη του Εθνικού Κογκρέσου.

Οι ταραχές συνέπιπταν χρονικά με τη διεξαγωγή του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών (Confederations Cup), μιας “δοκιμαστικής” διοργάνωσης πριν το μουντιάλ. Το κύπελλο, φυσικά, δεν έμεινε αλώβητο. Έτσι, στις 20 Ιούνη οι εξεγερμένοι προσπάθησαν να σπάσουν τον αστυνομικό φραγμό στο Μπέλο Οριζόντε, με σκοπό να εισβάλουν στο στάδιο Mineirao που διεξάγονταν ο αγώνας Νιγηρία-Ταϊτή, ενώ μια εβδομάδα αργότερα σημειώθηκαν ταραχές έξω από το Μαρακανά, όπου η εθνική Βραζιλίας κέρδισε με 3-0 την Ισπανία. Τότε η Ρούσεφ, ζώντας σε ένα παράλληλο σύμπαν και θέλοντας να “χαϊδέψει τα αυτιά των κουκουλοφόρων” σε μια απέλπιδα προσπάθεια να κατευνάσει την προλεταριακή οργή, δήλωνε: «Η Βραζιλία ξύπνησε μια ισχυρότερη χώρα. Το μέγεθος των διαδηλώσεων της Δευτέρας είναι η απόδειξη της δύναμης της δημοκρατίας μας».

Οι εξεγερμένοι, όμως, δε συμμερίστηκαν την παραισθησιογόνα αισιοδοξία της Ρούσεφ και δεκάδες χιλιάδες νεαροί προλετάριοι (ο βασικός πυρήνας της ταξικής σύνθεσης του βραζιλιάνικου λαού) πολιόρκησαν το δημαρχείο του Σάο Πάολο, την ώρα που η Πρόεδρος συναντιόταν στο κοντινό αεροδρόμιο Congonhas με τον Λούλα ντα Σίλβα, τον υπουργό παιδείας και το δήμαρχο, με θέμα συζήτησης τη διαχείριση της λαϊκής έκρηξης. Την ίδια ώρα ο Άλντο Ρεμπέλο, υπουργός αθλητισμού και στέλεχος του αυτοαποκαλούμενου Κομμουνιστικού Κόμματος, δήλωνε πως η κυβέρνηση δε θα ανεχθεί να διαταραχθεί από τις διαδηλώσεις η διεξαγωγή των αθλητικών διοργανώσεων και καλούσε τους απεργούς να επιστρέψουν στις δουλειές τους.

Γρήγορα το κεντρικό ζήτημα των διαδηλώσεων ξέφυγε από τις αυξήσεις στα εισιτήρια των ΜΜΜ, μιας και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει άρον-άρον, και επικεντρώθηκε στο υπέρογκο κόστος της διοργάνωσης του μουντιάλ. Αυτό ήταν και το κεντρικό σημείο αναφοράς στο ξεδίπλωμα της ταξικής πάλης κατά τη διάρκεια του χειμώνα του ’13, ως τη διεξαγωγή του παγκοσμίου κυπέλλου.

Στις 7 Σεπτεμβρίου διαδηλωτές στο Ρίο ντε Τζανέιρο διέκοψαν τη στρατιωτική παρέλαση για την ημέρα της εθνικής ανεξαρτησίας και συγκρούστηκαν με τους μπάτσους, ενώ στην Μπραζίλια έγιναν επεισόδια κατά την ώρα της ομιλίας της Ρούσεφ. Ένα μήνα αργότερα, τον Οχτώβρη του ’13, ξέσπασαν βίαιες ταραχές, με αφορμή και επίκεντρο τη μεγάλη απεργία διαρκείας των εκπαιδευτικών. Οι διαδηλωτές σε διάφορες μεγάλες και μικρές πόλεις  συγκρούστηκαν με τους μπάτσους, έστησαν οδοφράγματα και επιτέθηκαν με μολότοφ σε δημόσια κτήρια, λεωφορεία, ΑΤΜ και τραπεζικά καταστήματα. Η αστυνομία ως συνήθως απάντησε με υπέρμετρη βία, χρησιμοποιώντας ακόμα και σφαίρες από καουτσούκ.

Στις 26 Οκτωβρίου κατά τη διάρκεια φοιτητικής διαδήλωσης που απαιτούσε την δωρεάν μετακίνηση με τα ΜΜΜ, ξέσπασαν εκ νέου συγκρούσεις, πυρπολήθηκε ένα λεωφορείο και λεηλατήθηκαν μηχανήματα αυτόματης πώλησης αγαθών, σε μια έμπρακτη προλεταριακή κριτική στην εμπορευματική κοινωνία...

Στις 7 Ιανουαρίου, με την έναρξη της νέας χρονιάς, κάτοικοι της φαβέλας Metro-Mangueira στο βόρειο Ρίο ντε Τζανέιρο συγκρούστηκαν με μπάτσους, προσπαθώντας να εμποδίσουν την έξωση 40 οικογενειών. Τρεις εβδομάδες μετά οι ταραχές και οι λεηλασίες επαναλήφθηκαν σε φτωχογειτονιές στο Ρίο και το Σάο Πάολο.

Στις 7 Φλεβάρη του ’14 ξέσπασαν βίαιες συγκρούσεις στο μετρό στο Ρίο ντε Τζανέιρο, με αφορμή το κόστος μεταφοράς στις αστικές συγκοινωνίες, ενώ μια βδομάδα αργότερα, ξέσπασαν συμπλοκές έξω από το προεδρικό μέγαρο στη Μπραζίλια, όταν οι μπάτσοι επιχείρησαν να διαλύσουν με δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες 15.000 ακτήμονες εργάτες (MST), που διαδήλωναν απαιτώντας την επιτάχυνση της αγροτικής μεταρρύθμισης.

Η πύκνωση της ταξικής πάλης στη Βραζιλία υπήρξε πραγματικά εντυπωσιακή, αλλά εδώ μπορούμε να δούμε μονάχα μερικές από τις βασικές στιγμές της εξέγερσης Όμως, εξ όνυχος αντιλαμβανόμαστε τον λέοντα. Κανένας δεν μπορεί να έχει μια συνολική εικόνα για το πλήθος των απεργιών σε όλους τους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, των μαζικών διαδηλώσεων και των ταραχών που ξέσπαγαν με κάθε αφορμή το χειμώνα του 2013-14 σε όλο το γεωγραφικό πλάτος της χώρας. Σημαντικό ήταν, όμως, το σκέλος του ταξικού πολέμου που εκκινούσε από το τεράστιο στεγαστικό έλλειμμα που αντιμετωπίζουν τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα. Οι άστεγοι οργανώθηκαν και προχώρησαν σε καταλήψεις μεγάλων εκτάσεων, συγκρουόμενοι πολλές φορές με την αστυνομία. Στις 11 Απρίλη του ’14 ξέσπασαν άγριες συγκρούσεις μεταξύ 1600 πάνοπλων μπάτσων και των κατοίκων μιας αυτοσχέδιας παραγκούπολης σε κατειλημμένη γη, 6 χλμ μακριά από το Μαρακανά. 6000 οικογένειες είχαν στεγαστεί σε ένα τεράστιο κενό οικόπεδο ιδιοκτησίας της τηλεφωνικής εταιρείας Oi. Η ταξική δικαιοσύνη διέταξε την εκκένωση του χώρου και τα μαντρόσκυλα του κεφαλαίου επιτέθηκαν με λύσσα εναντίον των καταληψιών, οι οποίοι απάντησαν με μολότοφ, πυρπολώντας ένα περιπολικό, τέσσερα λεωφορεία και δυο φορτηγά. Λίγες μέρες αργότερα, στις 17 Απριλίου, 136 οικογένειες κατέλαβαν χώρο έξω από τον μητροπολιτικό καθεδρικό ναό στο Ρίο.

Στις 5 Μαΐου εκατοντάδες οικογένειες ακτημόνων εργατών κατέλαβαν το στάδιο του Σάο Πάολο. Ένας από τους καταληψίες, ο Ζόσουε Αουγκούστο, δήλωσε: «Όταν δίνονται περισσότερα από ένα δις δολάρια για το γήπεδο, σ’ εμάς αυτό που μένει είναι η κληρονομιά των εξώσεων, των υψηλών ενοικίων και της δυσκολίας να εξασφαλίσουμε ένα δικό μας σπίτι». Το Κίνημα Αστέγων Εργατών (MTST) στις αρχές του Ιούνη κατέλαβε ένα τεράστιο οικόπεδο δίπλα στην Αρένα Κορίνθιανς, που φιλοξενούσε τον εναρκτήριο αγώνα του μουντιάλ και ονόμασε την  κατάληψη “μουντιάλ του λαού”, με σκοπό τη στέγαση 10.000 ανθρώπων. Ταυτόχρονα, το MTST συνεργάστηκε και με το MST (ακτήμονες χωρίς γη) για να μπλοκάρουν τους αυτοκινητόδρομους γύρω από το στάδιο Ιτακεράο. Στις 12 Ιούνη, πρώτη ημέρα του κυπέλου, μέλη του κινήματος για την στέγη της περιφέρειας κέντρου (MMRC), με την υποστήριξη του κινήματος για την ελεύθερη πρόσβαση στα ΜΜΜ, προχώρησαν στην κατάληψη ενός τεράστιου κτηρίου στο Σάο Πάολο για την εγκατάσταση 100 περίπου αστέγων οικογενειών. 

Τεράστια και σε συμβολικό και σε υλικό επίπεδο ήταν η απεργία των εργαζομένων στο μετρό του Σάο Πάολο τον Ιούνιο του ’14. Το μετρό του Σάο Πάολο συνιστά το κύριο μέσο πρόσβασης στο γήπεδο του Ιτακεράο, ενώ καθημερινά εξυπηρετεί περίπου 4-5 εκ. πελάτες. Η απεργία ξεκίνησε με μισθολογικά αιτήματα, καθώς οι εργαζόμενοι απαιτούσαν αυξήσεις της τάξης του 16,5%. Ο κεντρικός σταθμός του μετρό έγινε ένα πραγματικό και συμβολικό πεδίο μάχης, με σχεδόν καθημερινές συμπλοκές ανάμεσα στους απεργούς και τους μπάτσους. Στις 8 Ιουνίου, τέσσερις μόλις μέρες πριν την έναρξη του μουντιάλ, το εργατοδικείο του Σάο Πάολο έκρινε παράνομη και καταχρηστική την απεργία, αποδεικνύοντας για ακόμη μια φορά τη στρατευμένη ταξική φύση της αστικής δικαιοσύνης. Παρ’ όλα αυτά οι εργαζόμενοι ψήφισαν υπέρ της συνέχισης της απεργίας, με αποτέλεσμα να δεχθούν την παραδειγματική καταστολή, με την υπέρμετρη και δυσανάλογη χρήση βίας από τους μπάτσους.

Κι έτσι η τάξη βασίλεψε πάνω από τη Βραζιλία...

Η καταστολή ως επένδυση

Η σκληρή καταστολή που δέχθηκαν οι εξεγερμένοι υπήρξε πέρα από απόπειρα πειθάρχησης της προλεταριακής ανταρσίας και μια πολύ καλή πηγή άντλησης ιδιωτικού κέρδους. Η εφημερίδα Nation έχει αποκαλύψει πως ήδη από το 2009 η αμερικάνικη πρεσβεία στην Μπραζίλια είχε συμβουλέψει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ και το υπουργείο άμυνας πως οι λαϊκές αντιδράσεις απέναντι στα μεγάλα αθλητικά γεγονότα θα πρέπει να μετατραπούν σε ευκαιρία για κερδοφορία, προσφέροντας στις βραζιλιάνικες αρχές κατασταλτική τεχνογνωσία και μεθόδους προστασίας των υποδομών και ασφάλειας απέναντι σε κυβερνοεπιθέσεις. Συγκεκριμένα, με αφορμή το μπλακάουτ που έπληξε τη Βραζιλία το 09, η αμερικάνικη διπλωματική αποστολή συμβούλευε: «Οι νέες αυξημένες ανησυχίες σχετικά με τις υποδομές της Βραζιλίας, ως αποτέλεσμα αυτών των μπλακάουτ, σε συνδυασμό με την ανάγκη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων γύρω από τις υποδομές στο πλαίσιο της προετοιμασίας για το παγκόσμιο κύπελλο του 2014 και τους ολυμπιακούς αγώνες του 2016, προσφέρουν στις ΗΠΑ ευκαιρίες για εμπλοκή στην ανάπτυξη υποδομών, καθώς και στην προστασία των κρίσιμων υποδομών και ενδεχομένως στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο».

Και κάπως έτσι, τα φώτα της στις βραζιλιάνικες αρχές έδωσε ο αμερικάνικος ιδιωτικός στρατός Academi, που εκπαίδευσε τα τμήματα της συμβατικής και στρατιωτικής αστυνομίας που ανέλαβαν επιχειρησιακά τον πόλεμο εναντίον των φτωχών στις φαβέλες. Η εταιρεία παροχής ασφάλειας Academi είναι το διάδοχο σχήμα της γνωστής και μη εξαιρετέας Blackwater, η οποία με την πρόφαση της φύλαξης στρατιωτικού υλικού στο Ιράκ,  για λογαριασμό του αμερικάνικου στρατού, προκάλεσε στις 16 Σεπτεμβρίου του 2007 μια πραγματική σφαγή με 17 νεκρούς άμαχους ιρακινούς. Μόλις δυο βδομάδες πριν, ο διευθυντής προγράμματος της Blackwater στο Ιράκ Ντάνιελ Κάρολ είχε απειλήσει να σκοτώσει τον επικεφαλής του State Department στη Βαγδάτη Τζον Ρίχτερ, όταν ο τελευταίος ενημέρωσε την κυβέρνηση για τον “υπερβάλλοντα ζήλο” του ιδιωτικού στρατού.  Είναι χαρακτηριστικό πως μεταξύ του 2005 και του 2007 οι ένοπλοι σεκιουριτάδες της Blackwater ενεπλάκησαν σε 195 περιπτώσεις ανταλλαγής πυροβολισμών, από τις οποίες στις 163 άνοιξαν πρώτοι πυρ.

Το 2009 η Blackwater μετονομάστηκε σε Xe Services και ένα χρόνο αργότερα αγοράστηκε από μια ιδιωτική επενδυτική ομάδα και μετονομάστηκε σε Academi, με επικεφαλής τον πρώην ταξίαρχο Κρέηγκ Νίζον και εποπτικό σύμβουλο τον πρώην υπουργό δικαιοσύνης επί εποχής Μπους jr Τζον Άσκροφτ. Η Academi με 20.000 μισθοφόρους, κατέχει το μεγαλύτερο ιδιωτικό κέντρο εκπαίδευσης στις ΗΠΑ κι έχει εκπαιδεύσει έξω από την πατρίδα της 50.000 στρατιώτες, μπάτσους και ειδικούς της “αντι”τρομοκρατικής σταυροφορίας. Σημαντικός σταθμός για την εταιρεία ήταν και η στήριξη του νεοναζιστικού πραξικοπήματος στην Ουκρανία, όπως έχει αποκαλύψει η εφημερίδα Bild, βασισμένη σε πληροφορίες των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών (BND). 400 επίλεκτοι μισθοφόροι της Academi εκπαίδευσαν ουκρανούς στρατιωτικούς, ενώ πολέμησαν και στο πλευρό των ειδικών δυνάμεων του ουκρανικού στρατού SOKOL, για την καταστολή της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ.

Αυτός είναι, λοιπόν, ο καπιταλιστικό ιδιωτικός στρατός που χρησιμοποίησε η αριστερή κυβέρνηση της Βραζιλίας για να δημιουργήσει πολεμικές συνθήκες κατοχής στις φαβέλες, με σκοπό την εύρυθμη διοργάνωση του μουντιάλ. Σε μια από τις περιπτώσεις στρατιωτικού τύπου εισβολών στις φαβέλες, περίπου 3.000 στρατοχωροφύλακες και άνδρες των δυνάμεων ασφαλείας επιχείρησαν στη φτωχογειτονιά του Mare με αύρες, ελικόπτερα και τεθωρακισμένα οχήματα. Η Διεθνής Αμνηστία μάλιστα, χαρακτήρισε αυτήν την επέμβαση της (οργουελιανής έμπνευσης) “Ειρηνευτικής Αστυνομικής Μονάδας”, ως «επέμβαση στρατιωτικής κατοχής».

Εκατοντάδες χιλιάδες φτωχοί εκτοπίστηκαν με επιχειρήσεις τέτοιου είδους, υπό την απειλή των όπλων, ώστε να απαλλοτριωθούν τα εδάφη όπου κατοικούσαν για τους σκοπούς του μουντιάλ.  Η κυβέρνηση του PT φρόντισε να εξαπλώσει το υλικοτεχνικό και νομικό κατασταλτικό οπλοστάσιο τόσο με την αυστηροποίηση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας, όσο και με τη μιλιταριστικού τύπου καταστολή. 170 χιλιάδες καλά εκπαιδευμένοι μισθοφόροι ήταν το προσωπικό ασφαλείας για το μουντιάλ, σπάζοντας κάθε κατασταλτικό ρεκόρ. Σύμφωνα με τον υπουργό Άμυνας Σέσλο Αμορίμ, οι δυνάμεις ασφαλείας αναπτύχθηκαν σε 12 πόλεις, στα σύνορα, τα ποτάμια, κατά μήκος της ακτογραμμής και του εναέριου χώρου. Μάλιστα, ο προϋπολογισμός για την ασφάλεια του μουντιάλ προέβλεπε να ξοδευθούν 900 εκ δολάρια, χωρίς να υπολογίζονται οι υπερβάσεις και τα έξοδα για τον ειδικό εξοπλισμό και την κινητοποίηση τεράστιας μάζας του στρατού και της αστυνομίας. Τα αντίστοιχα έξοδα για το μουντιάλ στη Νότια Αφρική ήταν 290 εκ…

Η κατασταλτική μπίζνα, όμως, έχει κι άλλες παραμέτρους, όπως είναι η χρήση υψηλής τεχνολογίας για την καταστολή διαδηλώσεων, την ίδια ώρα που το 1/3 του πληθυσμού υποσιτίζεται. Κατά τη διάρκεια του κυπέλλου συνομοσπονδιών τον Ιούνη του 2013, ισραηλινής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη Hermes 450 μετέδιδαν στο Εθνικό Κέντρο Διοίκησης κι Ελέγχου, καθώς και στα περιφερειακά κέντρα συντονισμού των δυνάμεων ασφαλείας, εικόνες των διαδηλωτών έξω από το στάδιο Mane Garrincha, κατά τη διάρκεια του αγώνα Βραζιλίας-Ιαπωνίας. Με βάση τις μεταδιδόμενες εικόνες και τη ροή πληροφοριών από τα αεροχήματα κινητοποιούνταν και οι δυνάμεις καταστολής για να διαλύσουν τις διαδηλώσεις.

Ισχυρό κατασταλτικό εργαλείο υπήρξε και το σύστημα παρακολούθησης Vibra Image, που έχει τη δυνατότητα να αναλύει τις συσπάσεις συγκεκριμένων μυών, εστιάζοντας στα πρόσωπα των διαδηλωτών, ώστε να προβλέπει πιθανότητες βίαιης συμπεριφοράς. Το Vibra Image σκανάρει 400 πρόσωπα ανα δευτερόλεπτο και έχει δημιουργήσει μια βάση δεδομένων που περιλαμβάνει 13 εκ. άτομα. Επιπλέον, οι μυστικές υπηρεσίες δημιούργησαν ένα “δίχτυ” παρακολούθησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με την κωδική ονομασία Mosaic, με σκοπό την πρόβλεψη των σημείων που θα ξεσπάσουν ταραχές.

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα φουτουριστικής δυστοπίας, λοιπόν, η καταστολή έπαιξε ένα διπλό ρόλο, αφ’ ενός έγινε μοχλός πειθάρχησης της προλεταριακής ανταρσίας και διαχείρισης των αποκλεισμένων και αφ’ ετέρου μετατράπηκε σε πηγή άντλησης ιδιωτικού κέρδους, με διαιτητή την αριστερή “φιλολαϊκή” κυβέρνηση, της “δίκαιης” παραγωγικής ανασυγκρότησης...

Οι λευκοί ελέφαντες καλύπτουν τα πράσινα άλογα της ανάπτυξης

Βασικό σημείο αναφοράς της διαρκούς προλεταριακής εξέγερσης υπήρξε το υπέρογκο κόστος για τη διεξαγωγή του μουντιάλ και των επερχόμενων ολυμπιακών αγώνων. Είναι σχεδόν ακατόρθωτο να υπολογιστεί το συνολικό κόστος, όχι μονάχα λόγω των υπερτιμολογήσεων και της υπέρβασης του προϋπολογισμού, αλλά και επειδή πρέπει να συνυπολογιστεί επιπλέον και η γιγαντιαία κινητοποίηση των στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων για το τσάκισμα των λαϊκών αντιδράσεων. Παρ’ ότι η Ρούσεφ το 2009 είχε εγγυηθεί πως δε θα δινόταν ούτε ένα ρεάλ παραπάνω από τον κρατικό κορβανά, η υπέρβαση μέχρι τα μέσα Απριλίου υπολογίζονταν γύρω στα 8 δις δολάρια (από τα 14 που προβλέπονταν στα 22 που ξοδεύτηκαν). Άλλες πηγές ανεβάζουν το κόστος στα 30 με 50 δις. 

Ο παλιός ποδοσφαιριστής της εθνικής Βραζιλίας Ριβάλντο, στεκόμενος αλληλέγγυος στους διαδηλωτές, δήλωνε: «Μια σιωπηλή χώρα δεν μπορεί να αλλάξει. Συγχαρητήρια στους πολίτες της Βραζιλίας που κατεβαίνουν στους δρόμους μαζί, δείχνοντας δύναμη κι ενότητα. Είναι ντροπή να σπαταλάμε τόσα πολλά χρήματα για το Παγκόσμιο Κύπελλο, ενώ τα νοσοκομεία και τα σχολεία παραμένουν σε άθλιες συνθήκες. Τόση βία και τέτοιο χάλι. Ήθελα να το βγάλω από μέσα μου, γιατί ήμουν κι εγώ φτωχός και βίωσα τα προβλήματα που έχουν τα δημόσια σχολεία και την έλλειψη του καλού συστήματος υγείας. Ακόμα με πονάει όταν το σκέφτομαι πως ο πατέρας μου χτυπήθηκε και πέθανε, γιατί ένα νοσοκομείο στο Ρεσίφε δεν τον περιέθαλψε». Την αλληλεγγύη τους δήλωσαν και οι εν ενεργεία ποδοσφαιριστές της εθνικής Χουλκ και Νταβίντ Λούιζ. Ο πρώτος δήλωσε: «Μεγάλωσα φτωχός και μπορώ να καταλάβω το νόημα αυτών των διαδηλώσεων» και ο δεύτερος: «Οι διαδηλωτές αγωνίζονται για υγεία και παιδεία».

Παραδόξως, ένας ακόμα θρυλικός βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής, ο ομοσπονδιακός βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSB) Ρομάριο, σε τηλεοπτική εκπομπή κατήγγειλε τη FIFA για το υπέρογκο κόστος του μουντιάλ: «Αυτοί θα πλουτίσουν με το δικό μας παγκόσμιο κύπελλο και όλα θα είναι καλά. Έχουμε ξοδέψει ένα παράλογο ποσό για το μουντιάλ και δίνουμε όλο και περισσότερα χρήματα [...] Τα λεφτά που δαπανήσαμε για το Mane Garrincha στην Μπραζίλια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για 150.000 σπίτια για χαμηλόμισθες οικογένειες».

Στον αντίποδα των δηλώσεων στήριξης, ο υπέρβαρος μπουχέσας Ρονάλντο δήλωσε πως η Βραζιλία έχει ανάγκη να διοργανώσει το μουντιάλ κι όχι να φτιάξει νοσοκομεία! Κι ο πάντα δουλικός Πελέ κάλεσε τους διαδηλωτές να αποσυρθούν από τους δρόμους, με ένα εμετικό κήρυγμα ταξικής ειρήνης και εθνικής ενότητας: «Ας ξεχάσουμε όλην αυτήν την αναταραχή που συμβαίνει στη Βραζιλία, όλες αυτές τις διαδηλώσεις κι ας θυμηθούμε ότι η εθνική μας ομάδα είναι η χώρα μας και το αίμα μας». Γρήγορα, όμως, ο σφουγγοκωλάριος της FIFA και των πολυεθνικών Πελέ έλαβε την πληρωμένη απάντηση του Ρομάριο: «Είχα υποσχεθεί να μην ξαναμιλήσω για τα σκατά που λέει ο Πελέ, γιατί μιλάει καθημερινά. Δεν έχει ιδέα για το τι συμβαίνει στη χώρα. Θυμάστε μια φράση που είχα πει, πως ο σιωπηλός Πελέ είναι ένας ποιητής; Το ίδιο ισχύει και τώρα».

Σε ένα ντελίριο κατασπατάλησης δημόσιου χρήματος, πάνω από 2 δις δολάρια ξοδεύτηκαν είτε για την αναβάθμιση παλιών είτε για την ανέγερση νέων γηπέδων. Ενώ η FIFA είχε ζητήσει οχτώ γήπεδα από τους διοργανωτές, η γαλαντόμα κυβέρνηση αντιπρότεινε δώδεκα, εκ των οποίων τα πέντε ολοκαίνουρια, εξυπηρετώντας την κερδοφορία κατασκευαστικών εταιρειών και ομίλων. Όπως συνέβη και με τους ελληνικούς ολυμπιακούς αγώνες του 2004, τα περισσότερα στάδια που χτίστηκαν για τη διεξαγωγή μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων μετατρέπονται σε “Λευκούς Ελέφαντες”, δηλαδή μένουν αναξιοποίητα μετά το πέρας της εκάσθοτε διοργάνωσης, αφού χτίστηκαν για να καλύψουν έκτακτες μη υπαρκτές ανάγκες που εκλείπουν αυτόματα.

Αλλά η φαντασία των εξουσιαστών είναι αστείρευτη. Στη μέση του Αμαζονίου ξοδεύτηκαν 325 εκ δολάρια για να χτιστεί ένα στάδιο “μουντιαλικών προδιαγραφών”. Ένα έργο που ο Ρομάριο χαρακτήρισε παράλογο και άσκοπη σπατάλη χρόνου και χρήματος. Ο ομοσπονδιακός δικαστής, όμως, Σαμπίνο Μάρκες είχε μια φαεινή ιδέα για να αξιοποιηθεί αυτός ο “λευκός ελέφαντας”: να μετατραπεί σε φυλακή! Ξυπνώντας μνήμες από την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας, που τα γήπεδα χρησιμοποιούνταν ως φυλακές αντιφρονούντων, ο δικαστής δήλωσε: «Μετά το παγκόσμιο κύπελλο, πολλοί χώροι θα μείνουν αναξιοποίητοι. Στην Αμαζονία κάθε μέρα γίνονται συλλήψεις και δεν έχουμε που να τους βάλουμε».

Ένας λευκός ελέφαντας λιγότερος, μια φυλακή περισσότερη, για να καλπάσουν τα πράσινα άλογα της ανάπτυξης στους δρόμους του ολοκληρωτισμού...

Ποτίζουν το γκαζόν με το αίμα των φτωχών

Οι δολοφονίες προλετάριων στις εργασίες για τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα δεν είναι μια κατ’ εξαίρεση συνθήκη. Το αίμα και ο ιδρώτας των εργατών είναι παντού το βασικό καύσιμο για να κινηθεί η αθλητική βιομηχανία. Κι αυτό μας το θυμίζουν πολύ καλά οι 60 νεκροί των φετινών χειμερινών ολυμπιακών αγώνων στο Σότσι της Ρωσίας (σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Οικοδόμων και Ξυλουργών) και οι 14 νεκροί των ελληνικών ολυμπιακών του 2004. Είναι οι ίδιοι ολυμπιακοί αγώνες που στήριξε και το ΚΚΕ δια στόματος Αλέκας Παπαρήγας το 1996: «αναμφισβήτητα εμείς συμφωνούμε και στηρίζουμε  τις ενέργειες για διεκδίκηση από την Αθήνα των Ολυμπιακών Αγώνων». Και η Κεντρική Επιτροπή μόλις ένα χρόνο αργότερα αποκαλούσε τους ολυμπιακούς αγώνες ως ένα μεγάλο πολιτιστικό και κοινωνικό γεγονός και μορφή επικοινωνίας μεταξύ των λαών! 

Το εμιράτο του Κατάρ, ένα μικρό αλλά πλούσιο απολυταρχικό μοναρχικό κρατίδιο της Μέσης Ανατολής, είναι η χώρα που έχει αναλάβει τη διεξαγωγή του Μουντιάλ το 2022. Το σκάνδαλο με το χρηματισμό στελεχών της FIFA, μιας και οι κλιματολογικές συνθήκες του Κατάρ είναι απαγορευτικές για μια καλοκαιρινή διεξαγωγή ποδοσφαιρικών αγώνων, δεν πτόησε καθόλου τις πολυεθνικές που έχουν στήσει στην αφιλόξενη χερσόνησο ένα γιγαντιαίο εργασιακό κάτεργο. Σε ένα υποκριτικό -αλλά ενδεικτικό της κατάστασης- ρεσιτάλ ο γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας Σαλίλ Σέτι “κατήγγειλε” τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας στο εμιράτο: «Η FIFA έχει καθήκον να στείλει δημόσια ένα ισχυρό μήνυμα ότι δεν θα ανεχθεί παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κατασκευαστικά έργα που σχετίζονται με το Παγκόσμιο Κύπελλο... Τα ευρήματά μας καταδεικνύουν ένα τρομακτικό επίπεδο εκμετάλλευσης στον τομέα των κατασκευών στο Κατάρ. Είναι απλά ασυγχώρητο μετανάστες εργαζόμενοι να τυγχάνουν ανελέητης εκμετάλλευσης και να στερούνται τους μισθούς τους σε μια από τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η νεπαλέζικη πρεσβεία στο Κατάρ το χειμώνα του 2013, μιας και οι περισσότεροι οικονομικοί μετανάστες που εργάζονται στα φαραωνικά μουντιαλικά έργα είναι νεπαλέζικης καταγωγής, μόνο κατά τη διάρκεια του τριμήνου Ιουνίου-Αυγούστου του ’13 σκοτώθηκαν 44 εργάτες. Μετά από σχετικό διπλωματικό επεισόδιο που ακολούθησε τις καταγγελίες, η κυβέρνηση του Κατάρ παραδέχθηκε πως πάνω από 85 εργάτες έχουν χάσει τη ζωή τους από την αρχή των εργασιών μέχρι τα τέλη του ’13. Όπως γράφει ο δημοσιογράφος του Guardian, Pete Pattison: «το καλοκαίρι του 2013, νεπαλέζοι εργάτες άρχισαν να πεθαίνουν με ρυθμό ένας την ημέρα, από αιφνίδια καρδιακή προσβολή. Τα στοιχεία της έρευνας αποδεικνύουν ότι χιλιάδες νεπαλέζοι, η μεγαλύτερη συμπαγής ομάδα εργατών στο Κατάρ,  στο πλαίσιο του “οικοδομικού οργασμού” που προκαλεί το 2022 δουλεύουν σε συνθήκες εκμετάλλευσης και κακομεταχείρισης που συνιστούν σύγχρονη δουλεία, σύμφωνα με τον ορισμό της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας». Σύμφωνα με άρθρο της ίδιας εφημερίδας, η οποία χρησιμοποιεί ως πηγή την πρεσβεία της Ινδίας στη Ντόχα, 237 Ινδοί εργάτες σκοτώθηκαν από τις άθλιες εργασιακές συνθήκες μέσα στο 2012 και άλλοι 241 το 2013.

Μέχρι τον Σεπτέμβρη του 2014 υπολογίζεται ότι 1200 εργάτες έχουν δολοφονηθεί από το πολυεθνικό κεφάλαιο στο εξωτικό εμιράτο. Οι περισσότεροι θάνατοι στην εργασιακή γαλέρα του Κατάρ οφείλονται σε καρδιολογικές παθήσεις, παρά το νεαρό της ηλικίας των εργατών, αφού οι αφόρητες κλιματολογικές συνθήκες συνδυάζονται με την απάνθρωπη εντατικοποίηση για την τήρηση του αυστηρού χρονοδιαγράμματος αποπεράτωσης των έργων. Πολλούς εργαζόμενους, μάλιστα, καθυστερούν να τους πληρώσουν και τους δεσμεύουν τα διαβατήρια, για να μη δραπετεύσουν από τα σύγχρονα στρατόπεδα εργασίας. 

Ανάλογες συνθήκες εργασίας αποκαλύφθηκαν και στη Βραζιλία, σε εργοτάξιο διεύρυνσης του αεροδρομίου του Σάο Πάολο, όπου συνωστίζονταν σ’ ένα καταυλισμό- στρατόπεδο εργασίας 111μπαγκλαντεσιανοί  εργάτες, υπό συνθήκες απόλυτης ανέχειας. Όπως συνέβη και με τους νεπαλέζους εργάτες, έτσι και στο Σάο Πάολο τα αφεντικά κρατούσαν σε ομηρία τους μετανάστες δεσμεύοντάς τους τα διαβατήρια. Οι εργάτες μάλιστα πλήρωναν και 220 δολάρια ως εγγύηση στους δουλεμπόρους του κεφαλαίου, σαν μια επιπλέον δικλείδα ασφαλείας για να εμποδιστεί μια ενδεχόμενη απόδραση των σύγχρονων σκλάβων!

Η αφόρητη εντατικοποίηση της εργασίας (μέχρι και 18 ώρες την ημέρα!) για την έγκαιρη αποπεράτωση των αθλητικών υποδομών του μουντιάλ, αλλά και η μη τήρηση των κανόνων ασφαλείας ώστε να συμπιεστεί το κόστος προς τα κάτω και να αυξηθεί η κερδοφορία των κατασκευαστικών ομίλων, προκάλεσε πλήθος “εργατικών ατυχημάτων” και στη Βραζιλία. Τουλάχιστο 14 προλετάριοι δολοφονήθηκαν και δεκάδες άλλοι τραυματίστηκαν ή ακρωτηριάστηκαν εξ αιτίας της αμετροφαγίας του κεφαλαίου. Σε μια περίπτωση μάλιστα, το σωματείο οικοδόμων του Σάο Πάολο (Sintracon- SP) είχε έγκαιρα προειδοποιήσει για τον κίνδυνο κατάρρευσης του γερανού στο Arena Corinthians, καθώς αντί να στηριχθεί σε τσιμεντένια βάση, όπως προβλέπουν οι στοιχειώδεις κανόνες ασφάλειας, θάφτηκε πρόχειρα στο χώμα. Η Oderbrecht, η εταιρεία που όπως είδαμε πιο πάνω διατηρεί προνομιακές σχέσεις με το PT, αγνόησε επιδεικτικά τις προειδοποιήσεις του σωματείου, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις εργάτες από την κατάρρευση του γερανού.

Αλλά, όπως είπε ο Πελέ σχολιάζοντας τα “εργατικά ατυχήματα”: «αυτά γίνονται»...

Οι σαλτιμπαγκισμοί του ΣΥΡΙΖΑ (μέρος δεύτερο) και το φαλιμέντο της διαχειριστικής αριστεράς

Αφήσαμε το ΣΥΡΙΖΑ στον Δεκέμβρη του 2012, σε μια κατάσταση σφιχτών εναγκαλισμών και αμοιβαίων εγκωμίων με τη βραζιλιάνικη κυβέρνηση. Τότε μάλιστα το κυβερνών “Κόμμα Εργαζομένων” (PT) χαρακτήριζε το ΣΥΡΙΖΑ ως σύμβολο αντίστασης των ευρωπαϊκών λαών! Και αντίστοιχα, ο ΣΥΡΙΖΑ μας γέμισε με ενθουσιώδεις πομφόλυγες για το παράδειγμα της φιλολαϊκής παραγωγικής ανασυγκρότησης που πέτυχε η βραζιλιάνικη κυβέρνηση! Ο Αλέξης Τσίπρας, όμως, τελικά δεν παρευρέθηκε στον τελικό της 13ης Ιούλη στο Μαρακανά, παρά την ευγενική πρόσκληση της Ντίλμα Ρούσεφ. Είχε ήδη προλάβει μέσα σε ενάμιση χρόνο να κάνει μια μεγαλοπρεπή κωλοτούμπα και να σταθεί στο πλευρό των εξεγερμένων...

Αξίζει τον κόπο, σαν ένα μνημείο οπορτουνισμού και πολιτικού τυχοδιωκτισμού, να δούμε ολόκληρη την ανακοίνωση της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ στις 27 Ιουνίου του ‘14 και όποιος έχει γερό στομάχι ας κάνει μια συγκριτική μελέτη με τις δηλώσεις του Τσίπρα στη Βραζιλία στις 17 Δεκεμβρίου του ’12:

«Ένας λαϊκός ξεσηκωμός συγκλονίζει τη Βραζιλία. Διαδηλώσεις, καταλήψεις και απεργίες εναντιώνονται στο Μουντιάλ των πολυεθνικών. Το πρωτοφανές αυτό κίνημα φέρνει στο φως τον βρόμικο ρόλο της FIFA και τις καταστροφές που προκαλούν τα αθλητικά Μέγα-Γεγονότα στους πληθυσμούς των χωρών που τα φιλοξενούν. Φέρνει επίσης στο φως τις ευθύνες των κυβερνητικών στελεχών που ενώ ξεκίνησαν με αναφορά στα εργατικά συμφέροντα σήμερα στρέφονται βιαία εναντίον τους.

Το μέτωπο των κινητοποιήσεων είναι εντυπωσιακό στο εύρος του. Οι φτωχοί στις φαβέλες, που έχουν βρεθεί στο στόχαστρο της κρατικής βίας, τα νεολαιίστικα κινήματα που πυροδότησαν την εξέγερση πέρσι το καλοκαίρι, οι ακτήμονες αγρότες, οι ενώσεις αστέγων, οι Ινδιάνοι, το εργατικό κίνημα, όλα αυτά οργανώνουν κινητοποιήσεις και συχνά συντονίζονται μεταξύ τους. 

Η κατάσταση ριζοσπαστικοποιήθηκε ιδιαίτερα με την απεργία των εργαζομένων του μετρό στο Σάο Πάολο. Μετά από μερικές ημέρες απεργίας, οι εργαζόμενοι υπέστησαν την έντονη καταστολή από τον κυβερνήτη της Πολιτείας του Σάο Πάολο, Γκεράλντο Αλκμίν, μέλος του Κόμματος της Βραζιλιάνικης Σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης. Ο τελευταίος κάλεσε την αστυνομία, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής αστυνομίας. Απέλυσε 42 εργαζόμενους (κυρίως συνδικαλιστές).

Η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει την αλληλεγγύη της στους αγωνιζόμενους Βραζιλιάνους, και στηρίζει τον αγώνα για την επαναπρόσληψη των 42 εργαζομένων στο μετρό του Σάο Πάολο».

Αλλά και ο Κώστας Ήσυχος, μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ και υπεύθυνος για την εξωτερική πολιτική και άμυνα, που τον Δεκέμβρη του ’12 παραμύθιαζε τους πάντες για την “φιλελληνική” στάση της βραζιλιάνικης κυβέρνησης στο ΔΝΤ, ενάμιση χρόνο αργότερα δήλωνε δίχως ίχνος τσίπας: «Ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού, που συνεχίζει να λατρεύει το ποδόσφαιρο, θα στείλει το δικό του μήνυμα μέσα από την  ταξική αφύπνιση και αγωνιστικότητα σημαντικού μέρους της βραζιλιάνικης νεολαίας και του πληθυσμού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, αμφισβητώντας με το πιο  δραματικό τρόπο τη σπάταλη δισ. δολαρίων για το φετινό μουντιάλ και τους επερχόμενους Ολυμπιακούς αγώνες στη χώρα τους. Οι κοινωνικές πολιτικές της χώρας έχουν βαλτώσει κυριολεκτικά, αφού η 5η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη το 2014, δεν έφτασε ως το τέλος για κτυπηθεί η ρίζα των μεγάλων ταξικών αντιθέσεων».

Και δίχως να στεγνώσει ακόμα η μελάνι από τις ανακοινώσεις στήριξης της προλεταριακής εξέγερσης και καταδίκης της κυβερνητικής πολιτικής, σε μια νέα μεγαλοπρεπή κωλοτούμπα, ο Κ. Ήσυχος και το τμήμα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, δεν έκρυψε τη χαρά του για την εκλογική νίκη της Ρούσεφ στις 26 Οκτωβρίου του 2014: «Ο ΣΥΡΙΖΑ με συνέπεια και σταθερότητα, με αριστερό ριζοσπαστισμό και αλληλεγγύη συγχαίρει τις προοδευτικές, δημοκρατικές και αριστερές δυνάμεις, που παρά τις τεράστιες δυσκολίες και  αντιφάσεις επιμένουν στον δρόμο της πολιτικής και κοινωνικής χειραφέτησης της ηπείρου με ορίζοντα τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα».

Τι συμβαίνει; Είναι απλώς ανερμάτιστοι ή μέσα από τον πολιτικό τους τυχοδιωκτισμό και το ριζοσπαστικοφανή βερμπαλισμό προσπαθούν να καλύψουν την πλήρη χρεοκοπία της αριστερής διαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης; Το τελευταίο παράδειγμα της προλεταριακής εξέγερσης στη Βραζιλία έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από ομοειδή παραδείγματα αριστερών κυβερνήσεων που στράφηκαν με λύσσα εναντίον των εργαζομένων για να προστατέψουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου: από τον Έβο Μοράλες που νομιμοποιεί την παιδική εργασία και αιματοκυλά τις διαδηλώσεις των ιθαγενών για να προστατέψει τα συμφέροντα των πετρελαϊκών επιχειρήσεων, μέχρι τον “κομμουνιστή” Ζούμα στη Ν. Αφρική, υπεύθυνο για τη σφαγή των μεταλλωρύχων στη Μαρικάνα, και από τη χρεοκοπημένη Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ στην Αργεντινή μέχρι το ακόμα πιο χρεοκοπημένο ΑΚΕΛ στην Κύπρο.

Οι διαρκείς ταλαντώσεις ανάμεσα στον κεϋνσιανισμό της αριστεράς και το νεοφιλελευθερισμό της δεξιάς ούτε γενεσιουργές αιτίες της κρίσης είναι, ούτε λύσεις, καθώς από κοινού συσκοτίζουν από την πραγματική αιτία της κρίσης: την ίδια την ύπαρξη του εκμεταλλευτικού συστήματος. Δεν μπορεί να υπάρξει συνταγή διαχείρισης ή διαφορετικό μείγμα πολιτικής εντός των υφιστάμενων κοινωνικών σχέσεων που να μπορεί να ξεπεράσει τις δομικές αντιφάσεις του καπιταλισμού. Ίσως να μπορεί να τις προσπερνά προσωρινά, όπως έγινε με την πιστωτική διέγερση της κατανάλωσης τα προηγούμενα χρόνια ή με την επιδοματική πολιτική της Βραζιλίας, αλλά το πρόβλημα απλώς μετατοπίζεται και ορθώνεται ξανά μπροστά μας, εξαπλώνοντας την εξαθλίωση και την κοινωνική ερημοποίηση. 

Το παράδειγμα της Βραζιλίας, λοιπόν, δικαιώνει αυτό που λέγαμε λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη αλληλοϋποστήριξης της αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ με τις κυβερνήσεις Κίρχνερ και Ντα Σίλβα: «μαζί με τη χρεοκοπία της αριστερής διαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης, έχει χρεοκοπήσει και ο απίστευτος οπορτουνισμός και η διγλωσσία των ηγετικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, που κοιμούνται μαρξιστές και ξυπνάνε κεϋνσιανοί. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα στον καιροσκοπικό παροξυσμό της, παρουσιάζει το νεοφιλελευθερισμό και τη λιτότητα (με τη συνακόλουθη αυτοτροφοδοτούμενη ύφεση) ως γενεσιουργούς αιτίες της καπιταλιστικής κρίσης, συγκροτώντας έτσι ένα αντίστροφο κατοπτρικό είδωλο του επίσημου οικονομικού δόγματος που θέλει ως αιτίες της κρίσης τη “σπατάλη”, ιδιωτική ή κρατική. Και οι δύο έχουν δίκιο, εντός του μεγάλου ψεύδους που εκπροσωπούν. Για να αντιστρέψουμε τον Χέγκελ, η αλήθεια τους είναι μια στιγμή του Ψεύδους. Και οι δύο αυτές αντιλήψεις, αντίθετες μεταξύ τους φαινομενικά, δημιουργούν στην πραγματικότητα τα δύο  επάλληλα είδωλα του καπιταλισμού: η μία αντίληψη αντανακλάται επ’ άπειρον μέσα στην άλλη, παράγοντας μια αέναη διαδοχή από είδωλα ειδώλων. Νεοφιλελευθερισμός και κεϋνσιανισμός αλληλοσυμπληρώνονται ως μια απόπειρα διαιώνισης των ταλαντώσεων ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον κρατικό καπιταλισμό. Και τα δύο οικονομικά δόγματα συσκοτίζουν τα πραγματικά αίτια της κρίσης, παρουσιάζοντας ως κεντρικό αίτιο το αποτέλεσμα: τόσο ο κρατικός παρεμβατισμός, όσο και ο νεοφιλελευθερισμός είναι απλώς εργαλεία του κεφαλαίου στην απόπειρα να προσπεράσει (αφού δεν μπορεί να ξεπεράσει) την κρίση, και όχι αιτίες της! Είναι οι δομικές αντιφάσεις του ίδιου του καπιταλισμού, ως συστήματος ταξικής εκμετάλλευσης, που δημιουργούν νομοτελειακά κρίσεις υπερσυσσώρευσης και όχι οι ιδιωτικοποιήσεις ή οι κρατικοποιήσεις, ούτε η σπατάλη ή η λιτότητα!».

Γι αυτό και το παράδειγμα της Βραζιλίας μας δείχνει ολοκάθαρα πως είναι φούμαρα τα περί “παραγωγικής ανασυγκρότησης” και “φιλολαϊκής ανάπτυξης” με δήθεν αναδιανομή του πλούτου από τα πάνω προς τα κάτω, όσο δεν τίθεται στα σοβαρά το ζήτημα που βρίσκεται στον πυρήνα του κοινωνικού/ταξικού πολέμου: ποιος κατέχει τα μέσα παραγωγής, με ποιον τρόπο τα χρησιμοποιεί και για ποιο σκοπό. Για την κάλυψη των πραγματικών υλικών και πνευματικών αναγκών της κοινωνίας ή για την κερδοφορία μια χούφτας πλουτοκρατών; Για τον κομμουνισμό ή για τη βαρβαρότητα;