Μια σύντομη παρουσίαση της μπροσούρας: ”Πέρα απ τον αγελαίο υπερατομικισμό της αστικής κοινωνίας, η ελεύθερη καθολική ατομικότητα”

αναδημοσίευση από το μπλόγκ Μίσος Ταξικό

Ποια είναι η πραγματική σχέση του ατόμου με την κοινωνία, πως έχει αλλοτριώσει τις κοινωνικές σχέσεις και αποξενώσει τα άτομα το καπιταλιστικό σύστημα και η ιδιοκτησία; Τι σημαίνει για τον αναρχικό κομμουνισμό το άτομο, ποια η σημασία του και πως σχετίζεται με την κοινωνία. Τι ακριβώς είναι ο κομμουνισμός και πως θα μετατρέψει τις κοινωνικές σχέσεις και την ατομικότητα; Σε αυτά  και σε πολλά ακόμη ερωτήματα δοκιμάζει να απαντήσει η μπροσούρα ”Πέρα απ τον αγελαίο υπερατομικισμό της αστικής κοινωνίας, η ελεύθερη καθολική ατομικότητα” απ’ τις εκδόσεις ασύμμετρη απειλή.

Η αποξένωση του ατόμου απόρροια του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και των αντίστοιχων σχέσεων, μετατρέπει τον άνθρωπο σε ένα ”μη-ανθρώπινο” παραγωγό/καταναλωτή εμπορεύματος κάθε είδους. Η παραγωγή για το κέρδος και όχι για τις ανάγκες, θεμελιώδες χαρακτηριστικό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής οδηγεί στην αλλοτρίωση των κοινωνικών σχέσεων και των ατόμων, όπου στον καθημερινό αγώνα για την εξασφάλιση της επιβίωσης κυριαρχεί το ”ο θάνατός σου, η ζωή μου”, ο κανιβαλισμός, ο κρετινισμός, η επί πτωμάτων ανέλιξη κ.ο.κ

Ο κομμουνισμός, ως ριζικά διαφορετικό και αντίθετο σύστημα παραγωγής απ’ τον καπιταλισμό, δεν περιορίζεται (για τους ίδιους λόγους που δεν συμβαίνει στον καπιταλισμό) στην κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και την κατάργηση της ιδιοκτησίας. Ο αντιεξουσιαστικός κομμουνισμός, ο μόνος πραγματικός που μπορεί να υπάρξει, δομεί διαφορετικά και απ την αρχή το άτομο την κοινωνία και τις κοινωνικές σχέσεις, ”εξανθρωπίζει τον άνθρωπο”, απο-αλλοτριώνει (όπως αναφέρει και το κείμενο) τις κοινωνικές σχέσεις συνολικά, και πραγματώνει την καθολική ατομικότητα.

Ας δούμε μερικές σημαντικές περικοπές, οι υπογραμμίσεις δικές μου :

Για την διττή φύση του ατόμου

Αντί της υπαρξιακής μοναχικότητας, βασικό ποσοτικό χαρακτηριστικό του Προσώπου είναι η αξιακή μοναδικότητα. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του προσώπου είναι δύο:

1. Η Ετερότητα, δηλαδή η διαφορετικότητα. Το κάθε Πρόσωπο είναι ανεπανάληπτο στον ιστορικό χωροχρόνο. Το Πρόσωπο δεν είναι αλλά γίνεται, δεν είναι δηλαδή κάτι στατικό κι αμετακίνητο αλλά υφίσταται μια συνεχή αλλαγή γίγνεσθαι.

2. Η Αναφορικότητα: το Πρόσωπο σχετίζεται και επικοινωνεί με το Άλλο (με το άλλο πρόσωπο, με την κοινωνία, με τη Φύση κλπ.).Εαυτός δεν είναι μόνο το Εγώ, αλλά και η σχέση του Εγώ με το Άλλο.

και στη συνέχεια, επειδή ακριβώς δεν αρκεί αυτός ο ”διττός” ορισμός του ατόμου, επιστρατεύεται ο  Μάρξ:

Για τον Μαρξ, λοιπόν, η κοινωνία δεν είναι μια αφαίρεση απέναντι στο άτομο, αντίθετα η έκφραση της ατομικής ζωής είναι ταυτόχρονα και έκφραση και επιβεβαίωση της κοινωνικής ζωής. Η κοινωνία πλάθει το άτομο και ταυτόχρονα πλάθεται από αυτό. Δεν είναι η Κοινωνία, γενικά και αόριστα αυτή που καταπιέζει το άτομο. Είναι η υπάρχουσα μορφή της κοινωνίας που ακρωτηριάζει φυσικά, πνευματικά και κοινωνικά το άτομο, που το υποδουλώνει και το αλλοτριώνει, που το μετατρέπει μέσα από τις υπάρχουσες κοινωνικές σχέσεις σε ένα ον ταπεινωμένο, εγκαταλελειμμένο και περιφρονημένο.

Στη συνέχεια, ύστερα κι από μια σύντομη παράθεση Αριστοτέλη για την ”αδιάσπαστη διαλεκτική ενότητα ατόμου και κοινωνίας” ξανά στον Μάρξ:

Το πρόσωπο δηλαδή έχει διττή φύση, όπως το φως που έχει σωματιδιακή και κυματική υπόσταση ταυτόχρονα: «Ο άνθρωπος- σ’ όποιον βαθμό και να αποτελεί ένα ιδιαίτερο άτομο, κι ακριβώς αυτή η ιδιαιτερότητα είναι που τον κάνει άτομο και πραγματικό ατομικό ον- στον ίδιο βαθμό είναι ολότητα, η ιδανική ολότητα, η υποκειμενική υπόσταση της νοητής και υλικής κοινωνίας για τον εαυτό της» (Μαρξ: Οικονομικά και Φιλοσοφικά χειρόγραφα). Έτσι λοιπόν, η ταξική θέση διαμορφώνει το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσεται η προσωπικότητα του κάθε ξεχωριστού ατόμου.

Βέβαια, προφανώς η σχέση ατόμου-κοινωνίας δεν είναι ένας μηχανισμός με αντικειμενικές λειτουργίες και φυσικούς καταναγκασμούς, όπου το άτομο δεν μπορεί να ξεφύγει:

Το κάθε άτομο είναι υποκείμενο της κοινωνικής και ταξικής του θέσης, δεν είναι προϊόν σκέτης θέλησης, καθορίζεται από τις αντικειμενικές συνθήκες. Αυτό όμως δε σημαίνει πως είναι παθητική αντανάκλαση των συνθηκών αυτών, αντίθετα είναι η ενεργητική τους αντανάκλαση, τις μεταβάλει και μεταβάλλεται ταυτόχρονα μέσα από την πρακτική του δραστηριότητα. Ήτοι, ναι μεν οι αντικειμενικές συνθήκες θέτουν όρια στην υποκειμενική δραστηριότητα, αλλά δεν μετατρέπονται σε ιστορικό κισμέτ.

Έτσι, λοιπόν, για την αλλοτρίωση:

Αυτή η διαλεχτική σχέση αντικειμενικού και υποκειμενικού παράγοντα, το αδιάσπαστο του Ατομικού και του Κοινωνικού, οδηγεί σ’ ένα νομοτελειακό συμπέρασμα: όταν η κοινωνία είναι αλλοτριωμένη αναπόφευκτα θα παράγει και αλλοτριωμένα άτομα. Κανένας δεν μπορεί να πηδήξει πάνω από τη σκιά του. Κανένας ολοκληρωμένος γνήσιος ατομικισμός, πέρα από τα πλαίσια του νεοφιλελεύθερου και μικροαστικού φιλοτομαρισμού, δεν μπορεί να πραγματωθεί εντός αλλοτριωμένης και αλλοτριωτικής κοινωνίας.

Για την κριτική της εργασίας και της αλλοτριωμένης κοινωνίας, όπου ο προλετάριος αναγκαστικά αλλοτριώνεται προκειμένου να κερδίσει τα προς το ζην, πουλώντας την εργατική του δύναμη στον καπιταλιστική.

Η ατομική και κοινωνική αλλοτρίωση ξεκινά από τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος (συν)διαμορφώνει την υλική του πραγματικότητα. Από τον τρόπο που παράγει την βάση για την απαραίτητη βιολογική του παραγωγή, πάνω στην οποία χτίζει την κοινωνική του ζωή. Δεν μπορούμε να κάνουμε καμία κριτική της υπάρχουσας αθλιότητας χωρίς να κάνουμε κριτική της εργασίας. Γράφει στο “Κεφάλαιο” ο φίλος μας ο Μαρξ: «ο πρώην κάτοχος χρήματος προπορεύεται σαν κεφαλαιοκράτης και ο κάτοχος της εργατικής δύναμης τον ακολουθεί σαν εργάτης του. Ο πρώτος με ένα πολυσήμαντο μειδίαμα και πολυάσχολος και ο δεύτερος συνεσταλμένος, διστακτικός, σαν τον άνθρωπο που φέρνει στην αγορά για να πουλήσει το ίδιο του το τομάρι, ξέροντας ότι το μόνο που τον περιμένει είναι το γδάρσιμο».

και για του λόγου το αληθές, είναι αυτό που λέει ο Μάρξ ”πραγμοποίηση”:

Γράφει ο Μαρξ στα “οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα”: «Όσο περισσότερα εμπορεύματα δημιουργεί ο εργάτης, τόσο πιο φτηνό εμπόρευμα γίνεται ο ίδιος. Η αυξανόμενη αξία του κόσμου των πραγμάτων είναι ευθέως ανάλογη με την υποτίμηση του κόσμου των ανθρώπων. Η εργασία δεν παράγει μόνο εμπορεύματα, παράγει τον εαυτό της και τον εργάτη, και μάλιστα στην αναλογία που παράγει γενικά τα εμπορεύματα […] Όσο περισσότερο αναλώνεται ο εργάτης τόσο ισχυρότερος γίνεται ο ξένος κόσμος των αντικειμένων που δημιουργεί απέναντί του, τόσο φτωχότερος γίνεται ο ίδιος και τόσο λιγότερο ανήκει στον ίδιο ο εσωτερικός του κόσμος […] Όσο πιο ωραίο γίνεται το προϊόν του, τόσο πιο πολύ παραμορφώνεται ο εργάτης, όσο πιο πολιτισμένο γίνεται το αντικείμενό του, τόσο πιο βάρβαρος γίνεται ο εργάτης, όσο πιο ισχυρή γίνεται η εργασία, τόσο πιο ανίσχυρος γίνεται ο εργάτης, όσο πιο πνευματώδης γίνεται η εργασία τόσο περισσότερο δύσνους και δούλους της φύσης γίνεται ο εργάτης […] Βέβαια η εργασία παράγει θαυμαστά έργα για τους πλούσιους, για τον εργάτη όμως παράγει στέρηση. Παράγει παλάτια, για τον εργάτη όμως τρώγλες. Παράγει την ομορφιά, για τον εργάτη όμως την παραμόρφωση […] Παράγει την ευφυΐα, για τον εργάτη όμως παράγει την βλακεία και τον κρετινισμό»

και στη συνέχεια, για το ίδιο θέμα:

Ολόκληρη η ζωή έχει αποικιοποιηθεί από το Κεφάλαιο. Η οικονομική, πολιτική και θεσμική ετερονομία αλληλοσυμπληρώνονται με την πνευματική και υπαρξιακή φτώχεια, ο καπιταλισμός γίνεται συσσώρευση όχι μόνο ιδιωτικού πλούτου, αλλά και ατομικής φτώχειας (και επιπλέον συσσώρευση υλικών και πνευματικών σκουπιδιών).

Βλέπουμε, λοιπόν, πως ο συγκεκριμένος τρόπος παραγωγής δεν αφορά και δεν περιορίζεται μόνο στην ”κατασκευή αγαθών” για κατανάλωση, προχωράει παραπέρα και μεταμορφώνει τον εργάτη (αλλά και τον καπιταλιστή), ή πιο σωστά τον καταστρέφει, μεταμορφώνοντάς τον σε εμπόρευμα ή ιδιοκτήτη εμπορευμάτων:

«Η παραγωγή παράγει τον άνθρωπο όχι μόνο σαν ένα εμπόρευμα, το ανθρώπινο εμπόρευμα, τον άνθρωπο με τον προορισμό του εμπορεύματος, τον παράγει και στα μέτρα αυτού του προορισμού, σαν ένα ον πνευματικά και σωματικά απάνθρωποποιημένο- ανηθικότητα, παραμόρφωση, ειλωτισμός των εργατών και των καπιταλιστών» (Μαρξ)

και:

Ο άνθρωπος γίνεται δούλος του εμπορεύματος και της ατομικής ιδιοκτησίας: όσα περισσότερα έχει, τόσο λιγότερο είναι. Η προσωπική αξιοπρέπεια γίνεται και αυτή μια ανταλλακτική αξία, η αλληλοφαγία παίρνει την θέση της αλληλεγγύης, η κοινωνία των ιδιοκτητών παίρνει την θέση της ανθρώπινης κοινότητας, η αμετροφαγία αντικαθιστά το μέτρο (τη μεσότητα). Η καρδιά του Homo Economicusβρίσκεται στο χρηματοκιβώτιό του και το βλέμμα του στο πορτοφόλι του πλησίον.

Στη συνέχεια, το υπαρξιακό κενό η αντίφαση μεταξύ υποκειμενικότητας και πραγματικότητας έτσι όπως βιώνεται στις αστικές κοινωνίες:

Και ο Γκύντερ Άντερς στο κείμενό του “είναι χωρίς χρόνο”, γράφει για την ετερονομία και τον ανθρωπολογικό εκφυλισμό που γεννά η σύγχρονη αστική κοινωνία: «εκατομμύρια άνθρωποι, που καθημερινά ενεργούν, νιώθουν όλο και περισσότερο ότι είναι τα αντικείμενα της πράξης κάποιων άλλων: πως ενεργούν χωρίς οι ίδιοι να αποφασίζουν το στόχο των ενεργειών τους, χωρίς να μπορούν ούτε καν να διακρίνουν ποιος είναι αυτός ο στόχος […] Με δυο λόγια: η πράξη έχει χάσει σε τέτοιο βαθμό την ανεξαρτησία της, ώστε έχει μετατραπεί σε ένα είδος παθητικότητας και ακόμα κι εκεί που η πράξη παρουσιάζει μια ένταση μέχρι θανάτου ή φτάνει κι ως το θάνατο, έχει λάβει τη μορφή της μάταιης πράξης ή της απραξίας». 

Έτσι ακριβώς, ο καπιταλισμός δεν παράγει μονάχα ”απόλυτη φτώχεια” αλλά πολιτιστική, πολιτισμική και γενική αλλοτρίωση των προλετάριων  :

Αυτή είναι, όμως, η πραγματικότητα του καπιταλισμού, όχι μονάχα απόλυτη φτώχεια, αλλά και σχετική. Όχι μονάχα υλική φτώχεια, αλλά και υπαρξιακή. Όχι μονάχα υπερσυσσώρευση πλούτου και εμπορευμάτων, αλλά και υπερσυσσώρευση φτώχειας, εξαθλίωσης και σκουπιδιών (υλικών και πνευματικών).

Ανακεφαλαιώνοντας: ήδη από το ξεκίνημα της παραγωγικής διαδικασίας οι προλετάριοι αλλοτριώνονται, δε χρησιμοποιούν αυτοί τα μέσα παραγωγής, αλλά χρησιμοποιούνται από αυτά, καταναλώνονται από αυτά σα φύραμα, δίνουν ζωή στις μηχανές και στα εμπορεύματα για να κολοβώσουν τη δική τους ζωή, για να γίνουν μερικοί άνθρωποι. Όχι μόνο η παραγωγή, αλλά η ολόκληρη η κοινωνική ζωή του προλετάριου ανήκει στο κεφάλαιο.

Απ’ την ταξική πάλη στη καθολική χειραφέτηση

Έτσι, λοιπόν, σύμφωνα με τα παραπάνω, ο καπιταλισμός δεν είναι απλά και μόνο ο κυρίαρχος τρόπος παραγωγής εμπορευμάτων, δεν είναι απλά ένα οικονομικό σύστημα. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει μόνο η οικονομική του πλευρά, και αντίστοιχα οι προλετάριοι δεν υπόκεινται μόνο σε οικονομικό καταναγκασμό:

Είναι ένας σύνθετος κοινωνικός τρόπος παραγωγής: «στον οποίο παράγονται τόσο οικονομικά αγαθά, όσο και πολιτισμικές εμπειρίες, πολιτικοί διακανονισμοί, στρατιωτικοί σχεδιασμοί και ιστορικά αιτιολογημένες εξουσιαστικές πρακτικές» (Ν. Σεβαστάκης: “πολυπλοκότητα και ηγεμονία”).

Έτσι το Κεφάλαιο αποτελεί την κυρίαρχη ”κοινωνική σχέση” και όχι απλά συσσωρευμένο πλούτο στα χέρια ενός ή πολλών καπιταλιστών:

Το κεφάλαιο δεν πρέπει να το βλέπουμε με τη στενή έννοια της οικονομικής κατηγορίας, αλλά ως κοινωνική σχέση και ως πολυπλόκαμο πλέγμα εν κινήσει αντιφάσεων που αλληλεπιδρούν και διεισδύουν η μια μέσα στην άλλη. Οι εξουσιαστικές και ταξικές αντιθέσεις που τέμνουν κάθετα την κοινωνία αλληλεπικαλύπτονται με τις οριζόντιες διαταξικές αντιθέσεις. Δεν είναι όλες οι μορφές καταπίεσης οικονομικές ή ταξικές, αλλά δεν πέφτουν κι απ’ τον ουρανό.Δεν υπάρχει, δηλαδή, γενικά κι αόριστα υπερταξικός σεξισμός ή ρατσισμός ή εκμετάλλευση ή εξουσία, ως αιώνιες και αμετάβλητες αρχετυπικές Ιδέες, που παραμένουν αναλλοίωτες στο διάβα των αιώνων. Υπάρχουν ως ειδικές μορφές αντιφάσεων, ιστορικά προσδιορισμένων, κοινωνικά κατασκευασμένων,εντός των κυρίαρχων κοινωνικών σχέσεων που πηγάζουν από τον τρόπο παραγωγής κι αναπαραγωγής της υλικής και κοινωνικής ζωής. Παρά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους κι ένα βαθμό εσωτερικής αυτονομίας, οι αντιφάσεις αυτές γεννιούνται απ’ την εκάστοτε μορφή της εξουσιαστικής/ταξικής κοινωνίας και υπάγονται σ’ αυτήν. 

Έτσι, όσον αφορά τους κύριους καταπιεσμένους της κοινωνίας, τους προλετάριους:

Οι προλετάριοι δε στερούνται μόνο τα μέσα παραγωγής, στερούνται την ίδια την ζωή. Γίνονται για το κεφάλαιο κατά παραχώρηση υπάρξεις. Γι αυτό και δεν αρκεί μονάχα η οικονομική αποδέσμευση από τον κόσμο του κεφαλαίου. Ο καθολικός χαρακτήρας της αλλοτρίωσης απαιτεί και την καθολική από-αλλοτρίωση. Η προλεταριακή ανταρσία μπορεί να ξεκινάει από τα άμεσα υλικά αίτια και όχι από τις ιδεαλιστικές νεφέλες, πρέπει όμως να επεκταθεί σε κάθε ίχνος της κοινωνικής ζωής.

Για όλα τα παραπάνω, ο αναρχικός κομμουνισμός δεν προετοιμάζεται μόνο για την οικονομική απελευθέρωση που αποτελεί βέβαια την κύρια κατηγορία καταπίεσης και εκμετάλλευσης, μέσα απ την οποία ξεπηδάνε όλες οι άλλες κατηγορίες:

Ο αντιεξουσιαστικός κομμουνισμός, παρά την μυθολογία που τον κατηγορεί για οικονομισμό, δεν τεμαχίζει το πολύπλοκο πλέγμα των κοινωνικών αντιφάσεων. Δεν παλεύει μονάχα για την οικονομική χειραφέτηση της εργασίας, όπως κάνει ο μαρξισμός- λενινισμός. Παλεύει για την καθολική χειραφέτηση του ανθρώπινου όντος από την εξουσιαστική- ταξική κοινωνία. Για μια χειραφέτηση που είναι ταυτόχρονα ατομική, συλλογική και κοινωνική. 

Έτσι ο κομμουνισμός, μακριά απ’ το να αποτελεί μια εύκολη ”σοσιαλδημοκρατική” λύση μέσα από μια μερική επιστροφή του υπερπροϊόντος στους εργάτες με τη μορφή του μισθού, δεν αποτελεί μια καθαρή έκφραση ατομικότητας ή μια καθαρή έκφραση κοινωνικότητας όπου η μια αποκλείει την άλλη σε κάθε περίπτωση, αλλά:

Κομμουνισμός δεν είναι μονάχα η επανάκτηση του κλεμμένου προϊόντος της εργασίας μας και του κλεμμένου μας χρόνου, είναι η επανάκτηση της ίδιας της ανθρωπιάς μας, είναι το τέλος της ανάθεσης και η επιστροφή της ευθύνης. Γι αυτό ο “ατομικισμός” και ο “κοινωνισμός” του αντιεξουσιαστικού κομμουνισμού, δεν είναι η κενή μεταφυσική αφαίρεση του Καθαρού Ατόμου ή της Αμόλυντης Τάξης (εκφρασμένων αντίστοιχα ως “εξεγερμένη υποκειμενικότητα” ή ως δικτατορία του Κόμματος- “αντιπροσώπου” της τάξης). Είναι ο ατομικισμός και ο κοινωνισμός της συγκεκριμένης/ιστορικής προσωπικότητας (του κοινωνικού ατόμου) και της τάξης που αρνείται διαλεχτικά το ρόλο της (επαναστατική αυτοκατάργηση του προλεταριάτου). 

Ο Κομμουνισμός το ανώτατο στάδιο του ατομικισμού

Σε αντίθεση με τις ”εξεγερμένες ατομικότητες” και κάθε είδους ατομικισμό που φιλοδοξεί να ξεπεράσει τις αντικειμενικές κοινωνικές συνθήκες και αρά, καταπέφτει σε κάποιου είδους ιδεαλισμό, ο κομμουνισμός εξυψώνει το άτομο στο επίπεδο του συλλογικού, πραγματώνει την ατομική ελευθερία στη συλλογική:

Ο αντιεξουσιαστικός κομμουνισμός εμπεριέχει τον ατομικισμό μέσα στο ολιστικό του πρόταγμα, χωρίς να το κεντρικοποιεί δυσανάλογα. Αυτή η κεντρικοποίηση που βλέπει το Άτομο να υψώνεται πάνω από τις αντικειμενικές συνθήκες και τις ταξικές σχέσεις δημιουργεί μια δυσμορφία και μια μερικότητα, που μέσα στην ιδεαλιστική της σύγχυση νομίζει πως βρίσκεται έξω από τις υλικές συνθήκες παραγωγής και αναπαραγωγής της κοινωνίας.

Το πρόταγμα του αντιεξουσιαστικού κομμουνισμού, όπως είπαμε πιο πάνω, εμπεριέχει τον ατομικισμό, όχι ως ξέχωρο πρόταγμα, αλλά ενταγμένο μέσα στις κοινωνικές σχέσεις και την υλική πραγματικότητα

Τελειώνοντας, η ιδιοκτησία δε θα μπορούσε παρά να έχει κεντρικό ρόλο στο πέρασμα απ΄τον αποξενωτικό καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, στον κοινωνικό, ανρθωποκεντρικό κομμουνιστικό τρόπο παραγωγής:

«Ο κομμουνισμός σα θετική κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, δηλαδή της ανθρωπινής αυτοαποξένωσης, άρα και σαν πραγματική ιδιοποίηση της ανθρώπινης ουσίας από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο·κατά συνέπεια σαν ολική επιστροφή του ανθρώπου στον εαυτό του σαν κοινωνικού (δηλαδή ανθρώπινου) ανθρώπου, μια επιστροφή συνειδητή που πραγματοποιείται μέσα σ΄ολόκληρο τον πλούτο της ίσα με τώρα ανάπτυξης[…] Η θετική κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, σαν ιδιοποίηση της ανθρώπινης ζωής, είναι λοιπόν η θετική κατάργηση κάθε αποξένωσης, είναι η επιστροφή του ανθρώπου από την θρησκεία, την οικογένεια, το κράτος κλπ. στην ανθρώπινη, δηλ. στην κοινωνική του υπόσταση […] Η κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας είναι λοιπόν η πλήρης χειραφέτηση όλων των ανθρώπινων αισθήσεων και ιδιοτήτων [...] Βλέπουμε λοιπόν πως ο πλούσιος άνθρωπος και η πλούσια ανθρώπινη ανάγκη παίρνουν τη θέση του πλούτου και της αθλιότητας της πολιτικής οικονομίας. Ο πλούσιος άνθρωπος είναι συνάμα ο άνθρωπος που έχει ανάγκη μια ολότητα ανθρώπινων εκδηλώσεων της ζωής» (Μαρξ).

Για το τέλος.

Αυτή ήταν μια, έστω εκτεταμένη, παρουσίαση της πολύ ενδιαφέρουσας μπροσούρας των εκδόσεων ”Ασύμμετρη απειλή” για τη σχέση ατόμου-κοινωνίας και τον ρόλο του εκάστοτε συγκεκριμένου τρόπου παραγωγής στις κοινωνικές σχέσεις. Εκ πρώτης, αυτό που με προβλημάτισε είναι η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στη σκέψη του Μ.Μπακούνιν, μιας και θεωρώ πως είναι ένας απ’ τους πιο ουσιαστικούς στοχαστές για την σχέση κοινωνίας-ατόμου. Οι ρήσεις του, άλλωστε, είναι πασίγνωστες σε όσους ασχολούνται έστω περιστασιακά με την αναρχική σκέψη και θεωρία.

Παρ’ όλα αυτά, η εξαιρετικά επεξηγηματική γραφή δεν αφήνει περιθώρια για παρεξηγήσεις και με βρίσκει σύμφωνο και στον τρόπο που προσεγγίζει το άτομο σε σχέση με την κοινωνία, αλλά και στο τι θα αλλάξει ο αναρχικός κομμουνισμός σε αυτή τη σχέση. Η απο-αλλοτρίωση, ως μια αναγκαία διαδικασία προκειμένου να πάρουμε τη ζωή μας πίσω απ τους ιδιοκτήτες καπιταλιστές, είναι ή θα πρέπει να είναι μια σημαντική συμβολή του αναρχικού κομμουνισμού. Παρ’ όλα αυτά, επειδή αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για την τωρινή μας ”τεμπελιά”, αν και το κείμενο δεν αφήνει περιθώρια, ως τέτοιοι, αναρχικοί κομμουνιστές δηλαδή, πρέπει να προσπαθούμε να χτίζουμε τον κόσμο όπως τον φανταζόμαστε στην καθημερινότητα της πάλης, εντός και εκτός δουλειάς.

αναδημοσίευση από: http://misostaksiko.com/