Η ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Η ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

«Σήμερα, είτε της αρέσει είτε όχι, η παραδοσιακή Αριστερά αποτελεί οπουδήποτε τον κυριότερο υποστηρικτή του κρατικού καπιταλισμού. Οι παρεμβάσεις της, ανεξάρτητα από το αν κυβερνά ή όχι, συχνά βοηθούν το κράτος να συνέλθει απ’ τα αποτελέσματα των αγώνων της εργατικής τάξης, κατευθύνοντας για το λόγο αυτό ακόμα περισσότερο την οικονομία στον δρόμο του κρατικού καπιταλισμού»

 Φιλ Μίλερ: «Πορτογαλία: η “ανέφικτη” επανάσταση» (εκδ. Ανάκαρα)

Είναι πανούργα αυτή η τύχη: την ίδια ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας ταξιδεύει στην Αργεντινή για να λάβει τεχνογνωσία αριστερής διαχείρισης της κρίσης από την κυβέρνηση της Κριστίνα Φερνάντες, ξεσπάνε τεράστιες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και οι Αργεντίνοι προλετάριοι απαντούν στην αριστερή λιτότητα με τον γνωστό παραδοσιακό τρόπο: βίαιες συγκρούσεις με τους μπάτσους, έφοδοι και λεηλασίες σε σουπερμάρκετ, φορτηγά με τρόφιμα και εμπορικά καταστήματα! Λίγες μέρες πριν, ακόμη μια αριστερή κυβέρνηση, αυτού “Ανορθωτικού Κόμματος Εργαζομένου Λαού” στην Κύπρο, ανακοίνωνε τη συμφωνία με την τρόικα και την εφαρμογή προγράμματος σκληρής λιτότητας. O “κομμουνιστής” Πρόεδρος Χριστόφιας (ένας χυδαίος σαμποταριστής του κινήματος αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό και ειλικρινής φίλος του ισραηλινού κρατικού τερρορισμού) μιμούμενος τη νεοφιλελεύθερη υπουργό εργασίας του Μόντι, με δάκρυα και λυγμούς, προσπάθησε να καλύψει τον πάταγο του αριστερού φαλιμέντου…(1)

Τι δείχνουν άραγε αυτά τα δύο γεγονότα; Πρώτα απ’ όλα πως μαζί με τη χρεοκοπία της αριστερής διαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης, έχει χρεοκοπήσει και ο απίστευτος οπορτουνισμός και η διγλωσσία των ηγετικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, που κοιμούνται μαρξιστές και ξυπνάνε κεϋνσιανοί. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα στον καιροσκοπικό παροξυσμό της, παρουσιάζει το νεοφιλελευθερισμό και τη λιτότητα (με τη συνακόλουθη αυτοτροφοδοτούμενη ύφεση) ως γενεσιουργούς αιτίες της καπιταλιστικής κρίσης, συγκροτώντας έτσι ένα αντίστροφο κατοπτρικό είδωλο του επίσημου οικονομικού δόγματος που θέλει ως αιτίες της κρίσης τη “σπατάλη”, ιδιωτική ή κρατική. Και οι δύο έχουν δίκιο, εντός του μεγάλου ψεύδους που εκπροσωπούν. Για να αντιστρέψουμε τον Χέγκελ, η αλήθεια τους είναι μια στιγμή του Ψεύδους. Και οι δύο αυτές αντιλήψεις, αντίθετες μεταξύ τους, φαινομενικά, δημιουργούν στην πραγματικότητα τα δύο  επάλληλα είδωλα του καπιταλισμού: η μία αντίληψη αντανακλάται επ’ άπειρον μέσα στην άλλη, παράγοντας μια αέναη διαδοχή από είδωλα ειδώλων. Νεοφιλελευθερισμός και κεϋνσιανισμός αλληλοσυμπληρώνονται ως μια απόπειρα διαιώνισης των ταλαντώσεων ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον κρατικό καπιταλισμό. Και τα δύο οικονομικά δόγματα συσκοτίζουν τα πραγματικά αίτια της κρίσης, παρουσιάζοντας ως κεντρικό αίτιο το αποτέλεσμα: τόσο ο κρατικός παρεμβατισμός, όσο και ο νεοφιλελευθερισμός είναι απλώς εργαλεία του κεφαλαίου στην απόπειρα να προσπεράσει (αφού δεν μπορεί να ξεπεράσει) την κρίση, και όχι τις αιτίες της! Είναι οι δομικές αντιφάσεις του ίδιου του καπιταλισμού, ως συστήματος ταξικής εκμετάλλευσης, που δημιουργούν νομοτελειακά κρίσεις υπερσυσσώρευσης και όχι οι ιδιωτικοποιήσεις ή οι κρατικοποιήσεις, ούτε η σπατάλη ή η λιτότητα! Για να το πούμε απλά: το κεφάλαιο μπούκωσε!

 Όταν πχ η νεοφιλελεύθερη ανάγνωση εγκαλεί τη μεσαία τάξη ή τους εργαζόμενους για “σπάταλη ζωή” και για “κατανάλωση πάνω από τις πραγματικές παραγωγικές δυνατότητες”, κάνει ότι αγνοεί πως η τακτική της πιστωτικής επέκτασης, δηλαδή της καταναλωτικής διέγερσης μέσω του δανεισμού, υπήρξε ένα πολύτιμο εργαλείο για να προσπεραστεί προσωρινά η αντίφαση μεταξύ της περιορισμένης κατανάλωσης (που οξύνθηκε από τη μισθολογική συμπίεση μετά τη χρεοκοπία του κεϋνσιανισμού το 70) και της τάσης των καπιταλιστών για απεριόριστη επέκταση της παραγωγής (γνωστή στην οικονομική πιάτσα ως “ανάπτυξη”). Το σκάσιμο της ιδιωτικής πιστωτικής φούσκας δεν είναι αποτέλεσμα της “ασύνετης” πολιτικής των τραπεζών ή των καταναλωτών, αλλά νομοτελειακό αποτέλεσμα της ανάγκης του κεφαλαίου να διογκώσει την ιδιωτική πίστωση και στις εργαζόμενες μάζες (άρα διογκώνοντας και την επισφάλεια), ώστε να καλυφθούν τα κενά της ολοένα επεκτεινόμενης εκμετάλλευσης. Προκειμένου, δηλαδή, οι καπιταλιστές να επεκτείνουν απεριόριστα την παραγωγή, αφού οι μισθοί δεν επαρκούν για να καταναλωθούν όλα τα παραγώμενα εμπορεύματα. Αυτή η “πέρα από τις πραγματικές δυνατότητες κατανάλωση” που σήμερα εκ των υστέρων κατακρίνεται, στην πραγματικότητα έδωσε ανάσα ζωής στον καπιταλισμό. Μετατόπισε το πρόβλημα, μέχρι να σκάσει η φούσκα! Δεν είναι και λίγο…

  Αλλά και οι “αντισυστημικοί” αριστεροί ψάλτες του κεφαλαίου κάνουν ότι ξεχνούν πως η πολύμορφη κεϋνσιανή “ελλειμματική δαπάνη” (από το τύπωμα χρήματος μέχρι την κρατική πιστωτική επέκταση και την αύξηση των δημοσίων δαπανών), είναι ένα ακόμη εξισορροπητικό εργαλείο του καπιταλισμού, για να προσπεράσει προσωρινά την κρίση, για να τη μετατοπίσει δηλαδή στο χρόνο και στο χώρο. Σήμερα, όμως, η νεκρανάσταση του New Deal και του Σχεδίου Μάρσαλ (έστω και με αριστερό πρόσημο) δεν μπορεί να προσφέρει και πολλά πράγματα. Το Κεφάλαιο δεν κοιτάει νοσταλγικά τη “χρυσή εποχή” του κεϋνσιανισμού, αλλά δρομολογεί τη φυγή προς τα εμπρός…

 Στην προηγούμενη φάση της “ευμάρειας” (που εκ των υστέρων καυτηριάζεται ως επίπλαστη), το Κεφάλαιο έδωσε τη δυνατότητα στις εργαζόμενες μάζες να γευθούν μέσω της ιδιωτικής πιστωτικής επέκτασης πολλά από τα καλούδια που μέχρι πρότινος απολάμβαναν μονάχα οι επιχειρηματίες και οι ελίτ του συστήματος. Στο δυτικό κόσμο, σε πολύ μεγάλο βαθμό, η εξημέρωση του προλεταριάτου ήταν γεγονός αδιάψευστο (όχι όμως καθολικό). Ήδη η μεταφορντική αναδιάρθρωση της παραγωγής και η νεοφιλελεύθερη επέλαση είχε καταφέρει να διαρρήξει την ενότητα της εργατικής τάξης, να ελαχιστοποιήσει την ταξική συνείδηση και να δημιουργήσει έναν γενικευμένο ανθρωπολογικό εκφυλισμό με τον μικροαστικό ατομικισμό και τον φιλοτομαριστικό κρετινισμό. Η αλληλοφαγία στήθηκε απέναντι στην ταξική αλληλεγγύη και ο ανταγωνισμός αντικατέστησε την κοινωνικότητα. Αφού δημιούργησε έναν υπερατομικιστικό ανθρωπολογικό τύπο, αφού τον έριξε στον ωκεανό του κοινωνικού μηδενισμού και του ελεύθερου ανταγωνισμού, πλέον εν μέσω της τρέχουσας συστημικής κρίσης, ο καπιταλισμός μετατρέπει τον εργαζόμενο σε καρικατούρα επιχειρηματία. Ο απομονωμένος εργαζόμενος, γυμνός από τη συλλογική ταυτότητα, ως ξεκομμένο άτομο πλέον και όχι ως τάξη, διαθέτει την εργασιακή του δύναμη ως γιαλαντζί κεφάλαιο. Ως ατομικός ιδιοκτήτης της εργασιακής του δύναμης την πουλάει στην ελεύθερη αγορά εργασίας, αναλαμβάνοντας και το αντίστοιχο “επιχειρηματικό ρίσκο”. Τζάμπα τυρί μόνο στη φάκα: πλέον ο εργαζόμενος δεν απολαμβάνει μονάχα τα καλούδια που κάποτε μόνο επιχειρηματίες γεύονταν (έστω και με την τεχνητή διέγερση της πίστωσης), αλλά αναλαμβάνει και τα αντίστοιχα “επιχειρηματικά” ρίσκα. Έτσι, ο ξεκομμένος και ταξικά αποπροσανατολισμένος εργαζόμενος αντιμετωπίζει ως άτομο τη συγκροτημένη και οργανωμένη τάξη των κεφαλαιοκρατών και οδεύει σούμπιτος προς την κινεζοποίησή του, προς την ολοένα εντεινόμενη απαξίωση της εργασιακής του δύναμης, ώστε να ανοίξει ένας νέος κύκλος συσσώρευσης.

 Αυτό που δεν μας λένε, όμως, οι αριστεροί ψάλτες του κεφαλαίου είναι πως αυτή η κινεζοποίηση του προλεταριάτου δεν είναι αποτέλεσμα της μοχθηρίας του κεφαλαίου ή της υποτέλειας και ανεπάρκειας των κυβερνόντων (πολιτικών και τεχνοκρατών), αλλά νομοτελειακή κίνηση του καπιταλισμού στην παρούσα ιστορική στιγμή, στην απόπειρά του να προσπεράσει (αφού αδυνατεί να ξεπεράσει) τις εσωτερικές του αντιφάσεις. Και αυτό συμβαίνει ασχέτως εάν τη διαχείριση του κρατικού μηχανισμού την έχουν οι νεοφιλελεύθεροι (Μερκοζί) ή οι σοσιαλδημοκράτες (Ολαντρέου) ή οι αριστεροί (Τσιπρόφιας). Η χρεοκοπία του καπιταλισμού είναι καθολική και ο αριστερός κεϋνσιανισμός είναι ασπιρίνη για τον καρκίνο. Και όπως μας δείχνουν τα πρόσφατα προγράμματα λιτότητας που ανακοίνωσαν οι αριστερές κυβερνήσεις της Αργεντινής και της Κύπρου, η περί “Μερκελισμού” παπαριές του Τσίπρα είναι κενές πολιτικές πομφόλυγες!

Σήμερα ζούμε σε ένα κρίσιμο ιστορικό σταυροδρόμι: ο καπιταλισμός βιώνει μια πρωτοφανή καθολική κρίση αναπαραγωγής, αλλά δεν έχει φανεί ακόμα ένα συγκροτημένο υποκείμενο κοινωνικής αλλαγής. Ο καπιταλισμός χρεοκοπεί συνολικά, μαζί με την αριστερή διαχείρισή του: το θέμα δεν είναι η ρύθμιση της καπιταλιστικής οικονομίας, αλλά η καταστροφή της. Το θέμα δεν είναι η ανάθεση της “σωτηρίας” σε μια πιο “φιλολαϊκή” κυβέρνηση(2), αλλά η διάλυση του εξουσιαστικού τρόπου οργάνωσης της κοινωνίας, της ετερονομίας και της εκμετάλλευσης. Μοναδική έξοδος από την κρίση είναι ο κομμουνισμός, δηλαδή η κατάργηση του κράτους, της οικονομίας και της ιδιωτικής ιδιοκτησίας, η καταστροφή του Κεφαλαίου και η αυτό-κατάργηση του προλεταριάτου. Ο αμεσοδημοκρατικός και αντιεξουσιαστικός κομμουνισμός είναι το στοίχημα της εποχής μας…

Ωστόσο δεν υπάρχει βασιλική οδός για την κοινωνική επανάσταση. Το να συγκροτηθεί ένα ιστορικό- κοινωνικό κίνημα επαναστατικής μεταστοιχείωσης είναι μια μακρά και επίπονη διαδικασία και χρειάζεται την πεισματική δουλεία του μυρμηγκιού, ιδιαιτέρως σήμερα που o υπερατομικίστικος κρετινισμός έχει εσωτερικευθεί στη κοινωνία και κάθε απόπειρα κοινωνικής μεταβολής θεωρείται ουτοπική και ρομαντική. Έχουμε ιστορικό χρέος να συγκροτήσουμε υποδομές αντίστασης, διάχυτου κοινωνικού αντάρτικου, ταξικής αλληλεγγύης και προλεταριακής αντεξουσίας.

Το ότι η αριστερή διαχείριση του καπιταλισμού χρεοκοπεί δεν μας κάνει αυτοδικαίως και θριαμβευτές. Ο κίνδυνος της δικής μας πολιτικής χρεοκοπίας βρίσκεται προ των πυλών, εάν φανούμε αναντίστοιχοι της κρισιμότητας της τρέχουσας ιστορικής στιγμής. Κι αυτό δεν αφορά μονάχα την αναρχική ή κομμουνιστική εμπροσθοφυλακή, αλλά ολόκληρο το προλεταριάτο. Ή θα συγκροτήσουμε ένα κίνημα προλεταριακής αυτό- απελευθέρωσης ή ο καπιταλισμός θα βρικολακιάσει. Από μόνος του πάντως δεν θα καταστραφεί…

Σημειώσεις:

1. Σε ένα κρεσέντο υποκρισίας, ο Χριστόφιας δήλωσε στην εφημερίδα του ΑΚΕΛ  “Χαραυγή” πως αποχωρεί πικραμένος από το αξίωμα του προέδρου και καταγγέλλει πως δέχτηκε το ταξικό μίσος των αντιπάλων του επειδή είναι… γιος πλύστρας! Ήμαρτον…

2. Αυτό βεβαίως καθόλου δε σημαίνει πως πρέπει να αγνοούμε τους πολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων. Δε πρέπει να στεκόμαστε αδιάφοροι για το ποια πολιτική δύναμη κατέχει τον κρατικό μηχανισμό, ούτε μπορούμε να εξισώνουμε την αστικοδημοκρατική και δικτατορική μορφή διαχείρισης του καπιταλισμού.

Υστερόγραφο: με ύφος χιλίων Σέρλοκ Χολμς (αλλά και με το γνωστό βλέμμα μπούφου) ο ακροδεξιός υπουργός καταστολής Ν. Δένδιας ανακοίνωσε πως στη βίλα Αμαλία κατασχέθηκαν 1.500 άδεια μπουκάλια μπύρας που προορίζονταν για μολότοφ, αφού παραδίπλα βρέθηκε κι ένα τετράλιτρο δοχείο με ίχνη εύφλεκτου υλικού! Θαύμα!! Όπως ο χριστούλης με πέντε ψάρια τάισε 5.000 νοματαίους, έτσι και οι σατανικοί αναρχικοί με 4 λίτρα (αόρατης) βενζίνης γεμίζουν 1.500 μολότοφ!!! Το κατασταλτικό ντελίριο του Δένδια, όμως, δεν είναι ξεκομμένο από την πολύμορφη επίθεση του Κεφαλαίου εναντίον της τάξης μας. Η καλύτερη απάντηση μας θα είναι στα πεδία μάχης του ταξικού πολέμου…

Υστερόγραφο 2: Λευτεριά στους συλληφθέντες ινδούς εργάτες που λύντσαραν και έκαψαν ζωντανούς τους γαιοκτήμονες ιδιοκτήτες φυτείας τσαγιού, όταν οι τελευταίοι ανακοίνωσαν μαζικές απολύσεις! Όσο κι αν μας ξενίζει αυτή η βιαιότητα, είναι ευθέως ανάλογη της πρωτογενούς βίας του Κεφαλαίου. Δεν χωράει καμιά ουδετερότητα στη βάση ενός απονευρωμένου “ανθρωπισμού”, χωρίς ταξικό πρόσημο!

Το κείμενο αυτό δημοσιεύθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2013. Λίγους μήνες μετά, ακόμα μια αριστερή κυβέρνηση, αυτή της Βραζιλίας, συγκλονίστηκε από τεράστιες προλεταριακές ταραχές. Λίγο καιρό πριν, στο ταξίδι του στην Λατινική Αμερική, ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίαζε την πολιτική της Ντίλμα Ρούσεφ και του Λούλα Ντα Σίλβα ως ορότυπο φιλολαϊκής ανάπτυξης...